Praca po sporcie i WF
Studia w zakresie sportu i wychowania fizycznego mogą stać się fundamentem kariery w bardzo różnych dziedzinach. Kształtują pewność siebie, energię życiową, przebojowość i samoakceptację. Pomagają w budowaniu kariery jako sportowiec, trener, instruktor i nauczyciel, animator zarówno w sektorach sportu zawodowego, amatorskiego, rekreacji, nauczania kultury fizycznej w szkołach, jak i w różnych sektorach biznesu oraz administracji państwowej.
Zawód sportowiec: możesz zastanawiać się “po co zawodowemu sportowcowi studia”. Zwłaszcza, że stereotypy mówią, że kto ma w mięśniach, ten nie ma w głowie. Bardzo często kreowana jest wizja sportowca-troglodyty, który ma dość niski poziom inteligencji, erudycji i zasób słownictwa. To wysoce niesprawiedliwa ocena, bo na sukces w karierze sportowej składają się nie tylko kompetencje techniczne i kondycja, ale i umiejętność posługiwania się umysłem (abstrahując od tego, że rywalizacja sportowa może opierać się także na umyśle – jak w szachach albo brydżu sportowym). Odpowiednie zdolności intelektu są istotne poza aspektem fizycznym zarówno na arenie sportowej, jak i poza nią – przy planowaniu kroków rozwoju, kariery sportowej, ale i relacjach z trenerami, kolegami i konkurentami w zmaganiach, działaczami sportowymi, menadżerami sportu, sponsorami, fanami. Ważne jest także planowanie przyszłości – bo “emerytura sportowa” przychodzi stosunkowo wcześniej, planowanie życia po zakończeniu zawodowego uprawiania sportu, inwestowanie zarobionych pieniędzy. W tym wszystkim mogą pomóc studia związane ze sportem i wychowaniem fizycznym. Wszystkich sportowców mamy tendencję zawodowo widzieć jako dość jednorodną całość, ale w sumie nie ma jednego zawodu “sportowiec”. W zależności od uprawianej dyscypliny możemy mówić o piłkarzach i piłkarkach (futbolistach i futbolistkach, szczypiornistkach i szczypiornistach), koszykarkach i koszykarzach, siatkarkach i siatkarzach, lekkoatletkach i lekkoatletach, narciarkach i narciarzach, gimnastyczkach i gimnastykach itd. Oczywiście nie każda osoba uprawiająca sport zawodowo jest w stanie odnieść sukces finansowy, nawet jeśli odnosi sukces sportowy na skalę polski, kontynentu albo świata. W najlepszej sytuacji są sportowcy uprawiający najpopularniejsze gry zespołowe (w skali globalnej są to piłka nożna, koszykówka, piłka siatkowa, piłka ręczna, baseball, krykiet, hokej na lodzie, rugby, futbol amerykański, hokej na trawie. Jak widać z krajowego punktu widzenia część tych dyscyplin jest dość niszowa, a nawet egzotyczna. W Polsce najpopularniejsze są takie dyscypliny, jak piłka nożna, siatkówka, piłka ręczna, sporty walki, sporty siłowe, żużel, sporty wodne. W niezłej sytuacji są sportowcy uprawiający dyscypliny olimpijskie. Mają większe szanse na zdobycie stypendium sportowego, pozyskanie sponsorów, a w przypadku zdobycia chociażby jednego medalu na igrzyskach – przysługuje im od 40 roku życia emerytura olimpijska. Warto zatem pomyśleć o karierze sportowej w takich letnich dyscyplinach olimpijskich, jak badminton, boks, gimnastyka, golf, hokej na trawie, jeździectwo, judo, kajakarstwo na letnich igrzyskach olimpijskich, kolarstwo, koszykówka kategorie, lekkoatletyka, łucznictwo, pięciobój nowoczesny, piłka nożna, piłka ręczna, piłka siatkowa, piłka wodna, pływanie, pływanie synchroniczne, podnoszenie ciężarów, rugby, skoki do wody, strzelectwo, szermierka, taekwondo, tenis stołowy, tenis ziemny, triathlon, wioślarstwo, wspinaczka sportowa, zapas, żeglarstwo. Nieco mniejszą paletę dyscyplin olimpijskich mają sportowcy uprawiający dyscypliny zimowe, takie jak biathlon, biegi narciarskie,bobsleje, curling, hokej na lodzie, kombinacja norweska, łyżwiarstwo figurowe, łyżwiarstwo szybkie, narciarstwo alpejskie, narciarstwo dowolne, saneczkarstwo, short track, skeleton, skoki narciarskie, snowboarding.
Trener sportowy: Absolwent studiów ze sportu i z wychowania fizycznego może być trenerem bardzo licznych dyscyplin sportowych i prowadzić swoich zawodników do osiągania najwyższych wyników. Znana zasada mówi, że czasami ze słabego sportowca jest doskonały trener, a z mistrza sportowego kiepski szkoleniowiec. Bo oczywiście trener musi znać się na swojej dyscyplinie, ale równie ważne są aspekty dydaktyczne, pedagogiczne, psychologiczne i dobra komunikacja międzyludzka. Zajmuje się nie tylko przygotowaniem fizycznym, ale i psychicznym do uprawiania sportu, treningów i uczestnictwie w zawodach sportowych. W części dyscyplin obowiązują licencje trenerskie, wydawane zwykle przez ogólnopolskie związki skupiające kluby z danej dyscypliny. Dotyczy to przede wszystkim dyscyplin olimpijskich. Jako trener sportowy będziesz zajmować się po prostu pracą szkoleniową ze sportowcami uprawiającymi daną dyscyplinę indywidualną lub zespołową. Tak naprawdę nie ma kogoś takiego, jak trener sportowy, bo powinniśmy mówić jaką dyscypliną się zajmuje. Najbardziej rozpoznawalni w Polsce są oczywiście trenerzy piłki nożnej, zwłaszcza na poziomie ekstraklasy i reprezentacji Polski. Jak wiadomo, każdy Polak zna się na piłce nożnej i czuje się kompetentny do oceny pracy trenera swojej ulubionej drużyny piłkarskiej oraz selekcjonera biało-czerwonych. Tyle, że mówimy w sumie o 19 drużynach (reprezentacja+najwyższa liga), gdzie pracy trenerskiej można naliczyć raptem dla kilkudziesięciu osób: trenowania w każdej z nich drużyny głównej, rezerw i młodzików w szkółce Jednak rynek pracy dla trenera piłki nożnej jest naprawdę ogromny. Obecnie w Polsce działa prawie 6000 klubów piłkarskich, grających na dziewięciu, ośmiu lub siedmiu (w zależności od województwa) poziomach ligowych – od Ekstraklasy po Klasę C. Jeśli pomnożymy tę liczbę przez kilku trenerów na klub – robi się z tego potężny rynek pracy. Poza trenerami piłki nożnej rośnie także rola coacha w innych popularnych dyscyplinach sportowych, w takich zawodach jak trener siatkówki, trener koszykówki, trener piłki ręcznej, trener żużlowy. Jednak dobre miejsce na rynku pracy można znaleźć także w nieco bardziej niszowych dyscyplinach, które zyskują na znaczeniu, takich jak trener sportów walki, trener sportów siłowych czy trener sportów wodnych. Każde sukcesy międzynarodowe polskich sportowców przekładają się na popyt na pracę trenerów w ich dyscyplinie. I kolejne fale popularności wzmacniają się i słabną i tym samym faluje popyt na takie zawody, jak trener tenisa, trener skoków narciarskich, trener lekkiej atletyki. Czy to wszystko ma przełożenie na rynek pracy na trenera sportowego? I tak i nie. Tak – bo im większa popularność sportu, tym większa liczba sportowców amatorów oraz zawodowych potrzebujących profesjonalnego wsparcia trenerskiego. Nie – bo najważniejsza jest miłość do danej dyscypliny sportowej. Dopiero ona wraz z wysokimi kompetencjami trenerskimi przekłada się na duże szanse sukcesu zawodowego, nawet w bardzo niszowych dyscyplinach.
Instruktor sportowy: Trudno tak naprawdę określić, czym się różnią zawody instruktor sportu i trener sportowy. Czasami można spotkać się z określeniem, że instruktor sportowy jest po prostu trenerem osób uprawiających sport po amatorsku, a trener sportowców zawodowych, wyczynowych. Jednak nie ma to odzwierciedlenia w stanie prawnym. I może być tak, że w dwóch różnych klubach ta osoba o tych samych kompetencjach i zakresie obowiązków jest zatrudniona jako trener, a w innym jako instruktor sportowy. Z tego punktu widzenia jako instruktor sportowy będziesz trenować sportowców, zarówno na początku drogi, amatorów i pasjonatów, jak i mistrzów w swoich dyscyplinach. Będziesz dbać o ich doskonalenie techniki w danej dyscyplinie, rozwój fizyczny, wzrost takich parametrów, jak kondycja, szybkość, zwinność, siła, wytrzymałość, elastyczność. Z drugiej strony będziesz wspierać ich psychicznie, emocjonalnie, podbudowywać
Menadżer sportu: Jako menadżer sportu możesz zajmować się zarządzaniem w różnych obszarach aktywności sportowej. Możesz aktywnie działać w klubach, stowarzyszeniach, związkach i logach sportowych, wspierając aktywistów i działaczy w takich obszarach, jak zarządzanie projektami sportowymi, marketingiem, sprzedażą, finansami, zarządzaniem zasobami ludzkimi, public relations. Możesz podobne działania związane z zarządzaniem realizować pracując dla operatorów obiektów sportowych. Możesz także pracować na rzecz sportowców, jako agent sportowy wspierać ich w budowaniu kariery, relacjami z klubami i sponsorami.
Działacz sportowy: Określenie “działacz sportowy” może kojarzyć się dość pejorytatywnie, z biurokratą w zaawansowanym wieku, z nadwagą i zapędami do manipulowania wynikami sportowymi. Jednak na całym świecie sportowcy i trenerzy nie mogą obyć się bez pracowników różnego rodzaju związków, federacji i organizacji sportowych. Jako działacz sportu będziesz zajmować się nie tylko organizacją rozgrywek na szczeblu lokalnym, regionalnym, ogólnopolskim i międzynarodowym, ale i innymi sferami zarządzania związanymi z funkcjonowaniem sfery sportu.Będziesz odpowiadać m.in. za realizację programów szkolenia sportowego, zakup sprzętu sportowego, pokrycie kosztów organizowania zawodów sportowych lub uczestnictwa w tych zawodach – w tym relacje ze sponsorami i instytucjami udzielającymi grantów sportowych, zarządzanie obiektami sportowymi, finansowanie stypendiów sportowych i wynagrodzenia kadry, relacje z kibicami i społecznością lokalną. Przed działaczem sportowym otwierają się możliwości ścieżek kariery porównywalne z biznesowymi, a czasami znacznie większymi, niż praca managera w firmie komercyjnej. Kolejne awanse mogą zaprowadzić działacza do pracy w międzynarodowych organizacjach i stowarzyszeniach sportowych. W Polsce organizacją sportu ze strony rządowej zajmuje się Ministerstwo Sportu i Turystyki (które czasami działa jako osobny resort, a czasami jako sektor w innym ministerstwie), a nad dyscyplinami olimpijskimi czuwa PKOl czyli Polski Komitet Olimpijski. Poza pracą jako działacz sportowy na szczeblu międzynarodowym, rządowym i centralnym możesz pracować w jednym z około piętnastu tysięcy klubów i stowarszyszeń sportowych lub w jednym z około 70 związków ogólnopolskich.
Psycholog sportu: Jako psycholog sportu wyspecjalizujesz się w pracy psychologicznej i terapeutycznej z osobami uprawiającymi intensywnie aktywność fizyczną w sporcie i rekreacji. Będziesz pracować nad budowaniem motywacji wewnętrznej, nad mierzeniem się z takimi zjawiskami, jak sukces i porażka, współzawodnictwo, osiąganie kresu własnych możliwości, relacje z fanami, mediami, harmonijne łączenie aktywności w sporcie zawodowym i amatorskim z życiem prywatnym, rodzinnym i społecznym. Będziesz pracować ze sportowcami, aby stan ich kondycji i umysłu wpływał pozytywnie na realizację wyników podczas treningów i zawodów sportowych. Podczas psychoterapii będziesz wspierać podopiecznych podczas kryzysów psychicznych i emocjonalnych.
Trener personalny (trener osobisty): Jako trener osobisty albo personalny możesz pracować dla klubów fitness świadcząc usługi związane ze ścieżkami rozwoju dla klientów korzystających z urządzeń do ćwiczeń. Możesz także bezpośrednio nawiązywać współpracę z osobami chcącymi doskonalić swoje możliwości fizyczne oraz poprawiać stan zdrowia poprzez aktywność fizyczną.
Nauczyciel WF (wuefista): Zawód nauczyciela WF-isty można wykonywać [przede wszystkim po kierunku wychowanie fizyczne. WF to (wbrew pozorom) jeden z najtrudniejszych przedmiotów nauczanych w polskim systemie edukacji. Jednak może być także jednym z najbardziej wdzięcznych, jeśli uda się w uczniach zapalić zamiłowanie do aktywnego spędzania czasu. Rośnie waga lekcji WF w związku ze spadającą aktywnością dzieci i młodzieży poza szkołą (“pokolenie smartfonów”), problemami z kondycją i otyłością. Lekcje WF to nie tylko wykonywanie ćwiczeń sportowych oraz zapoznawanie w praktyce z wybranymi sportami indywidualnymi oraz zespołowymi. To także edukacja w obszarze zdrowego odżywiania, higieny codziennej, fizjologii (wpływ snu i odpoczynku na dobrostan uczniów). Kształcenie WF przebiega w szkołach na każdym poziomie. Pamiętaj jednak, że furtką do uczenia wychowania fizycznego w przedszkolu, szkole podstawowej, liceum i technikum są kwalifikacje pedagogiczne. Jeśli wybierzesz podczas licencjackiego lub magisterskiego sportu i WF specjalność nauczycielską – to wystarczy. W przeciwnym przypadku musisz zdobyć uprawnienia, idąc na studia pedagogiczne, najczęściej podyplomowe.
Organizator czasu wolnego (animator sportu i rekreacji): Po studiach ze sportu i WF możesz zajmować się organizacją wydarzeń i zajęć związanych z aktywnym spędzaniem wolnego czasu. Możesz pracować jako animator dla operatorów turystycznych oraz obiektów hotelowych organizując zajęcia podczas wakacji podczas dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Będziesz mógł także zajmować się organizacją wolnego czasu poprzez aktywność sportową i rekreację w ramach zajęć popołudniowych i weekendowych w czasie roku szkolnego i okresie poza urlopowym. Praca jako organizator czasu wolnego to także funkcjonowanie w ramach samorządowych zadań związanych ze wspieraniem sportu, turystyki i rekreacji, np. w strukturach gminnych ośrodków sportu i rekreacji oraz działów sportu, edukacji, turystyki, promocji urzędów gmin i powiatów.
Instruktor gimnastyki korekcyjnej: Jako instruktor gimnastyki korekcyjnej będziesz prowadzić zajęcia ruchowe i ćwiczenia gimnastyczne mające poprawić postawę ciała u dzieci i młodzieży oraz zapobiegać powstawaniu wad postawy ciała oraz wyrównywać odchylenia anatomiczne. Będziesz w przedszkolach, szkołach i placówkach pozaedukacyjnych prowadzić zajęcia z zakresu gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej oraz dawać wskazówki, jak samodzielnie wykonywać ćwiczenia w domu. Do pracy w systemie edukacji potrzebne będą kwalifikacje pedagogiczne ze studiów licencjackich, magisterskich lub podyplomowych: