Filologia hiszpańska i portugalska (iberystyka) w Rzeszowie

Studia iberystyczne w pigułce

Co warto wiedzieć o iberystyce? Jeśli wahasz się, czy studiowanie jednego z kierunków związanych z językami hiszpańskim lub portugalskim oraz hispanistyczym i luzytańskim kręgiem kulturowym, ma sens, to poniższe informacje będą dla Ciebie bardzo interesujące. Zanim przystąpisz do rekrutacji na filologię hiszpańską lub portugalską – dowiedz się o niej więcej. Sprawdź, co to jest iberystyka, jakie daje możliwości studiowania i pracy dla absolwentów. Zarówno filologia hiszpańska, jak i portugalska, dostępne są na studiach licencjackich (3 lata) oraz na magisterskich studiach uzupełniających (2 lata). Można także uczyć się umiejętności posługiwania językiem hiszpańskim lub portugalskim oraz znajomości kultury krajów z wpływami kultury Półwyspu Iberyjskiego na podyplomówkach dających podstawowe kompetencje iberystyczne lub pogłębiające wiedzę z wcześniejszych etapów edukacji.
Początek studiów może okazać się dość trudnym doświadczeniem, dla ludzi nieprzywykłych do intensywnego kształcenia językowego. Studenci, obok przedmiotów ogólnoakademickich muszą oswoić się z szybkim przyswajaniem zagadnień leksykalnych i gramatycznych. Studia iberystyczne to także lektura najważniejszych dzieł literackich – nie tylko Miguel de Cervantesa czy Fernando Pessoa, ale też współczesnych pisarzy, poetów i dramaturgów tworzących w języku hiszpańskim i portugalskim. Ważnym elementem kształcenia jest też historia języka hiszpańskiego, portugalskiego oraz gramatyka historyczna. Filologia iberyjska to studia, które pozwalają zanurzyć się w świat języka hiszpańskiego lub portugalskiego, dzięki temu nauka przebiega w sposób szybki i naturalny.

Na pewno interesuje Cię, jakie kierunki i specjalności filologii iberyjskiej masz do wyboru. Można je pogrupować ze względu na obszar filologii – krąg Hiszpanii lub Portugalii oraz kulturę kraju, którego dotyczą.

• Iberystyka (filologia iberyjska): Pomiędzy Pirenejami a Cieśniną Gibraltarską znajduje się cudowna górzysta kraina, którą zamieszkuje blisko 57 milionów ludzi, którzy posługują się językiem portugalskim i hiszpańskim. Przez wiele lat, właśnie na Półwyspie Iberyjskim biło serce Europy. To Hiszpanie i Portugalczycy rozpoczęli kolonizację obu Ameryk, choć sami ulegli także wpływom kultury arabskiej, dzięki temu, zwłaszcza na południu możemy obserwować niezwykłe, na terenie Europy, pomniki tej kultury. Językami hiszpańskim i portugalskim posługuje się obecnie blisko pół miliarda ludzi. Studia na kierunku iberystyka można w zasadzie rozpocząć na dwa sposoby. Wszystko zależy od tego, czy kandydat zna już podstawy języka hiszpańskiego lub portugalskiego. Uczelnie przygotowały swoją ofertę zarówno dla kandydatów, którzy mogą poszczycić się już pewnymi umiejętnościami językowymi, jak i dla kandydatów, którzy dopiero zamierzają rozpocząć naukę języków Półwyspu Iberyjskiego. Ważne, by zapoznać się z wymaganiami komisji rekrutacyjnej i po prostu mierzyć siły na zamiary. Studia na tym kierunku to nie tylko zgłębianie języków, przedmiotem nauki są także problemy społeczne krajów, w których używa się portugalskiego lub hiszpańskiego, ich uwarunkowania ekonomiczne, polityczne oraz kulturowe. Studia są zatem bardzo obszerne, obejmują bowiem wszystkie konteksty i obszary zagadnień, które dotyczą Starego i Nowego Świata, nie pomijając tematów związanych z moralną oceną konkwisty i kolonializmu, które położyły cień na życie autochtonicznych mieszkańców obu Ameryk, a także niektórych obszarów północnej Afryki oraz Azji Południowo-Wschodniej.
• Filologia hiszpańska (hispanistyka): Hispanistyka to nie tylko nauka języka, ale także wiedza i umiejętności pozwalające na zrozumienie kultury hiszpańskojęzycznych obszarów świata. Trzeba tu powiedzieć, że jest ich niemało. Ameryka Łacińska, Ameryka Południowa, wybrane stany USA, w których hiszpański, obok angielskiego to język urzędowy, niektóre obszary Afryki, tereny byłych kolonii hiszpańskich w Azji oraz oczywiście zachód Europy, to miejsca na świecie, w których można porozumieć się w języku Cervantesa. W sumie hiszpański jest lub do niedawna był językiem oficjalnym w takich krajach jak Argentyna, Boliwia, Chile, Dominikana, Ekwador, Filipiny, Gwatemala, Gwinea Równikowa, Hiszpania, Honduras, Kolumbia, Kostaryka, Kuba, Meksyk, Nikaragua, Panama, Paragwaj, Peru, Salwador, Urugwaj, Wenezuela. Czy użyteczność języka hiszpańskiego ogranicza się jedynie do możliwości prowadzenia towarzyskich rozmów? Zdecydowanie nie! Tak jak każde inne studia językowe, główna część zajęć to konwersatoria, realizowane w ramach praktycznej nauki języka. Studenci poznają także kulturę, historię i przede wszystkim literaturę hiszpańskiego obszaru językowego. Dobra znajomość języka, to także świetna orientacja w zagadnieniach związanych z gramatyką opisową, historyczną oraz porównawczą. Istotną umiejętnością filologa jest także zdolność do dokonywania dobrych przekładów. Warto dodać, że współczesny literacki język hiszpański, to niejedyny używany w tym kraju, bywa nazywany kastylijskim, dla odróżnienia go od innych języków używanych w Hiszpanii i jest oficjalnym językiem urzędowym. Studiując filologię hiszpańską, możesz poznawać także kręgi kulturowe innych języków hiszpańskich. Jeśli interesujesz się hispanistyką, zapewne wiesz o znaczeniu języka katalońskiego i baskijskiego oraz kultury Katalonii i Kraju Basków. Nie tylko są one uznawane za ciekawą, odrębną specyfikę tych regionów, ale i podstawę działań autonomistów, a nawet zwolenników niepodległości tych części Hiszpanii. Na hispanistyce możesz też zagłębiać się w specyfikę innych hiszpańskich kręgów językowo-kulturowych: aragońskiego (maño), aranejskiego, asturyjskiego (bable), estremadurskiego, galicyjskiego, kantabryjskiego (montañés), leońskego, portugalskiego (luzytańskiego), walenckiego.
• Filologia portugalska (portugalistyka): Filologia portugalska jest przede wszystkim poznawaniem języka i kultury w luzytańskim kręgu społeczeństw i państw (Luzytanią bywa nazywana Portugalia od łacińskiej nazwy tego kraju). Język portugalski może kojarzyć się jedynie z Lizboną i długim, wąskim krajem wzdłuż atlantyckiego wybrzeża Półwyspu Iberyjskiego, “młodszym bratem” Hiszpanii, jednak warto wiedzieć, że portugalski jest językiem ojczystym dla ponad 250 mln osób. W sumie tym językiem posługuje się ponad 270 mln osób, z których tylko niewielka część to obywatele Portugalii. To spadek po okresie imperialnej potęgi Królestwa Portugalii, sięgającej okresu Wielkich Odkryć Geograficznych (teraz kraj jest republiką). Portugalia jak “równy z równym” ścigała się z innymi krajami o zdobywanie nowych kolonii w Ameryce, Afryce i Azji. Stąd miliony osób posługujących się portugalskim w takich krajach, jak Brazylia, Mozambik, Angola, Gwinea Bissau, Gwinea Równikowa, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, Republika Zielonego Przylądka, Timor Wschodni oraz Makau. We wszystkich tych krajach portugalski objęty jest statusem języka urzędowego. Zatem studiując filologię portugalską, możesz także poznawać literaturę, sztukę i społeczeństwo w bardzo atrakcyjnych kulturowo i gospodarczo, egzotycznych dla Europejczyków, obszarach globu. Podczas studiów na filologii portugalskiej poznasz takie obszary wiedzy, jak gramatyka opisowa języka portugalskiego (morfoskładnia), gramatyka kontrastywna, historia języka portugalskiego i jego odmian, literatura portugalska (od średniowiecza do klasycyzmu), historia i kultura Brazylii, historia literatury brazylijskiej teoria komunikacji, wprowadzenie do akwizycji języków obcych.
• Hispanistyka i portugalistyka tłumaczeniowa (translatoryka): To kierunki i specjalności przygotowujące do zawodu tłumacza z języka hiszpańskiego lub portugalskiego, gdzie nabędziesz kompetencje związane z wykorzystywaniem wiedzy filologicznej w różnych rodzajach tłumaczeń – przysięgłych, pisemnych, ustnych, maszynowych, które dają wiedzę i umiejętności związane z przekładaniem różnic pomiędzy językiem hiszpańskim lub portugalskim, a innymi językami tak, aby została zachowana ciągłość i prawidłowość komunikacji. To także profilowanie w tłumaczeniach specjalistycznych – hiszpańskim literackim, medycznym, biznesowym, prawniczym. Możesz spotkać zarówno “czystą” translatorykę iberyjską gdzie będziesz tłumaczyć hiszpański lub portugalski i polski, jak i iberystykę tłumaczeniową z innym językiem, np. angielskim, niemieckim, francuskim, rosyjskim, arabskim, chińskim, koreańskim. Można także specjalizować się w tłumaczeniach z innych języków hiszpańskich, np. katalońskiego lub baskijskiego.
• Studia latynoamerykańskie (latynoamerykanistyka): Ameryka Łacińska (Latynoameryka) to w sumie 20 krajów i 9 autonomii na zachodniej półkuli, w których mówi się językami romańskim – głównie po hiszpańsku, portugalsku, ale także po francusku. Studia latynoamerykańskie to studia związane z amerykańskimi odmianami języka hiszpańskiego oraz portugalskiego, kulturą, polityką i społeczeństwami Ameryki Środkowej, Ameryki Południowej oraz tych stanów i terenów USA, gdzie funkcjonują znaczące społeczności posługujące się językiem hiszpańskim (Portoryko, Nowy Meksyk, Teksas, Kalifornia, Arizona, Nevada, Floryda, Kolorado). Studia te mogą być sprofilowane pod kątem politologicznym, socjologicznym, kulturoznawczym, językoznawczym.
• Iberystyka nauczycielska: To kierunki i specjalności, które dają iberyście możliwość uczenia w szkole. Język portugalski nie jest za bardzo popularny pod tym względem, ale hiszpański coraz bardziej zyskuje na popularności. Hispanistyka nauczycielska to możliwość zdobycia zawodu nauczyciela – hispanisty, a także kompetencji pedagogicznych, psychologicznych, dydaktyki języka oraz wiedzy związanej z danym językiem i jego kręgiem kulturowym.
• Hiszpański, portugalski w biznesie, nauce, kulturze, komunikacji publicznej: To kierunki studiów związane z wykorzystywaniem hispanojęzycznych i portugalojęzycznych kompetencji językowych w różnych obszarach polityki, kultury, biznesu, technologii. Ważną częścią studiów jest poznawanie słownictwa branżowego i ćwiczenia praktyczne, zwiększające zdolności komunikacyjne.
• Filologia iberyjska z językiem angielskim, niemieckim, rosyjskim, hiszpańskim: Możesz znaleźć w ofercie uczelni studia łączące filologię iberyjską, hiszpańską, portugalską z innymi kompetencjami językowymi, przede wszystkim z anglistyką, romanistyką, germanistyką, rusycystyką. Dzięki nim poznasz nie tylko język i kulturę krajów hispanojęzycznych i luzytańskich, ale także zyskasz dodatkową wiedzę i umiejętności językowe oraz kulturoznawcze