Studia na kierunkach i specjalnościach z pedagogiki specjalnej należą do studiów pracochłonnych i bardzo ciekawych, jednak niezbyt wymagających. Dziedzina stale się rozwija, dlatego wiedza zdobyta na studiach nie oznacza końca nauki, osoby wiążące swoją przyszłość z wykonywaniem pracy w szkołach, ośrodkach medycznych, ośrodkach badawczych, czy prowadząc własną działalność gospodarczą muszą być przygotowane na ciągły rozwój i dostosowanie zdobytej wiedzy do potrzeb dzieci i dorosłych. Przyszli pedagodzy muszą być osobami empatycznymi z dużą zdolnością wielowątkowego myślenia i otwartości na świat. Jeśli chodzi o zatrudnienie, to absolwentów tych kierunków stale poszukują instytucje publiczne takie jak ośrodki pedagogiczne, szkoły oraz inne instytucje społeczne. Pedagodzy mogą prowadzić również własną działalność. Absolwent musi wykazywać się umiejętnością kreatywnego myślenia, dużą szczegółowością i pedantycznym podejściem do wykonywanych obowiązków. Dodatkowo musi mieć wiedzę na temat różnych procesów społecznych. Pedagogika specjalna to bardzo ciekawy kierunek studiów, zapewniające różne możliwości zatrudnienia i satysfakcjonujące wynagrodzenie. Należy sobie jednak odpowiedzieć na zasadnicze pytanie – czy ma się wyżej wymienione cechy i umiejętności. Jeśli tak, to rzeczywiście warto spróbować swoich sił w branży nauk pedagogicznych.
- Nauczyciel pedagog specjalny: W celu pracy na stanowisku nauczyciela specjalnego należy ukończyć studia z pedagogiki, najlepiej z pedagogiki specjalnej. Głównym zadaniem nauczyciela pedagoga specjalnego jest prowadzenie, planowanie i przygotowywanie zajęć teraputycznych dla osób ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi. Ułatwia to dzieciom z orzeczeniami o kształceniu specjalnym lub trudnościami na tle społeczno-środowiskowym, odnalezienie siebie w grupie, przyswajanie wiedzy, asymilację w warunkach szkolnych, akceptację siebie itd. Głównie prowadzi: zajęcia rewalidacyjne, zajęcia z logopedii, nauczać dzieci wyjątkowo uzdolnione, zajęcia uspołeczniające.
-
Terapeuta: W celu pracy jako terapeuta należy ukończyć studia pedagogiczne lub psychologiczne np. z pedagogiki specjalnej. Terapeuta jest specjalną osobą, która jest wyszkolona do udzielania pomocy osobom w cierpieniu psychicznym. Terapeuta stosując odpowiednie metody, testy oraz angażując pacjenta w rozwiązywanie określonych zadań i wykonywanie odpowiednich czynności wpływają na zmianę postępowania lub zmianę zachowania swojego pacjenta. Coraz powszechniej ich praca znajduje zastosowanie w pracy z dziećmi agresywnymi oraz z zaburzeniami zachowania.
-
Oligofrenopedagog: W celu pracy jako oligofrenopedagog należy ukończyć studia pedagogiczne, dobrze jest ukończyć specjalizację lub studia podyplomowe z oligofrenopedagogiki. Oligofrenopedagog to osoba powołana do pracy z dziećmi o obniżonej sprawności intelektualnej w placówkach specjalnych, integracyjnych, masowych. Specjalista od pracy z dziećmi i młodzieżą w różnym stopniu niepełnosprawności intelektualnej i sprzężonej. Do codziennych obowiązków czynnego zawodowo oligofrenopedagoga należy kształcenie osób z niepełnosprawnością, w celu przywrócenia im maksimum rozwoju i sprawności intelektualnej. Mówimy wówczas o długofalowym procesie działań, ukierunkowanym na edukację, terapię i wychowanie. Typowe zadania: prowadzenie zajęć rewalidacyjnych i terapeutycznych, planowanie i przygotowywanie pomocy dydaktycznych dla każdego ucznia, wdrażanie uczniów do samodzielności możliwej do osiągnięcia (przy głębszych upośledzeniach do samoobsługi, przy upośledzeniu lekkim do samodzielnego życia w społeczeństwie), ścisła współpraca z rodziną dziecka, wspomaganie jej swoją wiedzą (pedagogizacja), pomoc w organizowaniu “grup wzajemnego wspierania”
-
Surdopedagog: W celu pracy jako surdopedagog należy ukończyć studia pedagogiczne, dobrze jest ukończyć specjalizację lub studia podyplomowe z surdopedagogiki. Głównym zadaniem surdopedagoga jest diagnozowanie, przeprowadzanie terapii i wsparcie w rozwoju dziecka, młodzieży słabosłyszącej i niesłyszącej. Dodatkowo współpracuje z nauczycielami i rodziną. Dzieci głuchych i niedosłyszących stale przybywa. Jest to związane z jednej strony z postępem cywilizacyjnym, z dostępem do urządzeń elektronicznych, z drugiej strony z pojawiającymi się schorzeniami powodującymi pogarszanie się słuchu. Zadania pedagoga specjalnego koncentrują się wokół stymulowania rozwoju procesów poznawczych, mimo zaburzenia słyszenia.
-
Tyflopedagog: W celu pracy jako tyflopedagog należy ukończyć studia pedagogiczne, dobrze jest ukończyć specjalizację lub studia podyplomowe z tyflopedagogiki. Głównym zadaniem tyflopedagoga jest zajmowanie się edukacją, terapią i rehabilitacją osób niewidomych i niedowidzących. Praca, którą wykonuje tyflopedagog musi być składową zespołu terapeutycznego, zajmującego się dany pacjentem – w tym przypadku osobą niewidząca lub ociemniałą. Współpraca z lekarzem okulistą i optometrystą jest niezbędna do osiągnięcia skutecznych efektów całej terapii. Aby zajmować się tego rodzaju pacjentami, konieczny jest odpowiedni poziom empatii, wysokie umiejętności komunikacyjne oraz zaangażowanie w proces terapeutyczny.
-
Logopeda: Do pracy w charakterze logopedy przygotowują studia na kierunku unikatowym logopedia ogólna i kliniczna. Absolwenci tych studiów pracują głównie w placówkach oświatowych i ochrony zdrowia oraz do jako nauczyciel nauczania początkowego w szkołach podstawowych i integracyjnych. Absolwent powinien posiąść praktyczne umiejętności kształtowania i korygowania emisji głosu oraz techniki mówienia, co umożliwi mu pracę logopedy także w rozgłośniach radiowych i telewizyjnych, placówkach kulturalnych i innych zatrudniających ludzi zawodowo posługujących się głosem. Ukończenie specjalności nauczycielskiej w ramach kierunku studiów przygotowuje absolwenta do pracy w charakterze nauczyciela – logopedy i audiologa ogólnego. Logopeda to specjalista zajmujący się diagnozowaniem, stymulacją rozwoju mowy, profilaktyką oraz terapią zaburzeń mowy. Pomaga namierzyć i usunąć bariery w komunikacji językowej, które mogą zaburzać rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny dziecka. W trakcie pracy logopeda prowadzi zajęcia profilaktyczne, mające na celu sprawdzanie poprawności wymowy, zajęcia terapii logopedycznej, mające na celu poprawę wymowy oraz porady i konsultacje dla rodziców i opiekunów prawnych.
- Wychowawca w ośrodkach specjalistycznych i szkołach: W celu pracy jako wychowawca w ośrodkach specjalistycznych i szkołach należy ukończyć studia pedagogiczne. Zalecanym kierunkiem jest zatem pedagogika specjalna. Wychowawca wypełnia zadania zawarte w indywidualnym planie pracy. Na jednego wychowawcę w placówce przypada nie więcej niż osiem dzieci. Typowe zadania: poznanie potrzeb dziecka, wykonywanie czynności zgodnie z potrzebami podopiecznych, zapewnienie opieki wychowankom, wychowywanie dzieci, kształtowanie zasad, wartości u podopiecznych, stworzenie domowej atmosfery w placówce, czynności pielęgnacje, podawanie posiłków, odprowadzanie dzieci do szkoły oraz odbieranie ic, pomoc w odrabianiu lekcji, organizacja czasu wolnego w placówce, współdziałanie z rodziną wychowanka, kontakt z nauczycielami podopiecznych, przygotowanie wychowanków do samodzielnego życia, opracowanie indywidualnego planu pracy, prowadzenie karty pobytu dziecka.
-
Edukator w placówkach wychowawczych i ośrodkach rehabilitacyjnych: W celu pracy jako edukator w placówkach wychowawczych i ośrodkach rehabilitacji należy ukończyć studia pedagogiczne. Zalecanym kierunkiem jest zatem pedagogika specjalna. Celem wykonywania zawodu edukatora w placówkach pozaszkolnych jest wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży, poprzez uzupełnianie i wzbogacanie procesu szkolnej edukacji i wychowania. Edukator w placówkach pozaszkolnych pełni różne rolę: wychowawcy, opiekuna, nauczyciela, doradcy. Do podstawowych zadań osoby wykonującej ten zawód, należy opieka oraz organizowanie różnorodnych form spędzania czasu wolnego dla wychowanków. Edukator pomaga swoim podopiecznym m.in. w przygotowaniu do lekcji, ale także organizuje różnorodne formy zajęć edukacyjnych, sportowych czy artystycznych.
-
Nauczyciel w szkole integracyjnej: W celu pracy jako nauczyciel w szkole integracyjnej należy ukończyć studia z pedagogiki specjalnej. Głównym zadaniem nauczyciela w szkole integracyjnej jest czuwanie nad relacjami między dzieckiem niepełnosprawnym a innymi dziećmi, dbanie o dobre wzajemne stosunki między rodzicami, współpracy z nauczycielem wiodącym, z którym wspólnie wspiera proces edukacji dziecka.
- Nauczyciel w przedszkolu integracyjnym: W celu pracy jako nauczyciel w przedszkolu integracyjnym należy ukończyć studia z pedagogiki specjalnej. Głównym zadaniem nauczyciela w przedszkolu integracyjnym jest czuwanie nad relacjami między dzieckiem niepełnosprawnym a innymi dziećmi, dbanie o dobre wzajemne stosunki między rodzicami, współpracy z nauczycielem wiodącym, z którym wspólnie wspiera proces edukacji dziecka.
-
Nauczyciel wspomagający: W celu pracy jako nauczyciel wspomagający należy ukończyć studia z pedagogiki specjalnej. Głównym zadaniem nauczyciela wspomagającego jest zapewnienie wsparcia uczniowi z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego oraz nauczycielom pracującym z tym uczniem. Współorganizowanie procesu kształcenia i wychowania nie ogranicza się jednak do obecności na lekcjach. Do innych zadań należy: realizowanie wspólnie z innymi nauczycielami, specjalistami i wychowawcami grup wychowawczych zintegrowanych działań i zajęć określonych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, prowadzenie pracy wychowawczej z uczniami niepełnosprawnymi, udzielanie pomocy w doborze form i metod pracy z uczniami nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne oraz nauczycielom, specjalistom i wychowawcom, prowadzenie zajęć rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych, socjoterapeutycznych.
Kilkanaście śląskich ośrodków akademickich ma do zaoferowania bardzo dużą liczbę kierunków studiów podyplomowych, które cieszą się coraz większą popularnością, ponieważ ich ukończenie może znacznie pomóc w znalezieniu idealnej pracy dla siebie oraz zdobycie dobrego zawodu. Decydują się na nie, między innymi osoby, które na co dzień chcą awansować i niezbędne są do tego dodatkowe kwalifikacje. Po ukończeniu studiów podyplomowych absolwenci są jeszcze bardziej cenieni nie tylko na śląskim rynku pracy. To dobra droga dla osób, które myślą o przebranżowieniu się i szukają dla siebie właściwego kierunku i drogi zawodowej. Szeroka oferta podyplomówek na śląskich uczelniach, pozwala na dobranie modelu studiowania bezpośrednio do swoich potrzeb. To zdecydowanie jeden z głównych atutów tego regionu. Znajdują się tu liczne, nowoczesne zakłady, które mają zapotrzebowanie na wysokiej klasy specjalistów.
Rynek pracy w województwie śląskim jest bardzo atrakcyjny dla studentów i absolwentów. Przede wszystkim jest tu stosunkowo niskie bezrobocie, które jest niższe od średniej krajowej. W całym województwie wynosi 4,8%, czyli blisko o 1,5% mniej niż średnia krajowa. Wykształceni absolwenci uczelni śląskich nie powinni mieć problemu ze znalezieniem satysfakcjonującego zatrudnienia w lokalnych firmach. W samych Katowicach stopa bezrobocia wynosi tylko 1,9% i jest ponad trzy razy niższa od średniej krajowej. Jednocześnie to jedna z najniższych stóp bezrobocia w Polsce, dzięki czemu studenci i absolwenci mogą liczyć na płynne wejście na rynek pracy i znalezienie satysfakcjonującego zajęcia. Firmy potrzebują specjalistów z bardzo wielu dziedzin, zarówno po kierunkach technicznych jak i biznesowych. Dla porównania w Częstochowie bezrobocie wynosi 4,1%, a w Gliwicach 3,3%. Potwierdza to tezę, że lokalny rynek pracy jest bardzo atrakcyjny dla studentów.