Co tą są zawody regulowane? Jak zdobyć uprawnienia do ich regulowania? Lista zawodów według branż. Uprawnienia, jakie daje ich wykonywanie.
Co to jest zawód regulowany?
Zawód regulowanych zgodnie z prawem Polski i Unii Europejskiej to zawód, którego nie można wykonywać bez spełnienia danych warunków, określonych w danym kraju. Lista takich zawodów może się zmieniać i związana jest z polityką państwa, zamykającego dostęp kandydatów do danej profesji. Prawo mówi, wtedy, jakie warunki trzeba spełnić, żeby zdobyć uprawnienia. Uznawanie kwalifikacji zawodowych w niektórych sektorach przebiega na mocy osobnych przepisów UE. W Polsce mamy około 360 zawodów regulowanych – najwięcej w Unii Europejskiej.
Jak zdobyć zawód regulowany?
Dostęp do zawodu regulowanego jest możliwe dla kandydatów, którzy spełnią takie kwalifikacje jak:
- wykształcenie (ukończenie odpowiedniego dla danego zawodu, w tym kierunku studiów lub studiów podyplomowych.
- zdanie specjalnych egzaminów, np. państwowych,
- zarejestrowanie się w organizacji zawodowej.
Każde z tych wymagań może występować osobno, mogą być zastosowane dwa z nich, lub wszystkie trzy wymagania – zależnie od zawodu.
Zawody regulowane w UE
Nawet jeśli masz uprawnienia do wykonywania danego zawodu regulowanego w Polsce, nie upoważnia on automatycznie do wykonywania go w innym kraju. Można go wykonywać tylko wtedy, jeśli w Polsce jest zawodem regulowanym, a w innym kraju zawodem bez regulacji. Jeśli to zawód regulowany w obu krajach, trzeba wystąpić o oficjalne uznanie kwalifikacji zawodowych za granicą. Dzieje się tak nawet w UE, gdzie zawód jest zawodem regulowanym na podstawie przepisów unijnych. Jeśli w Polsce ani zawód, ani zasady przygotowania do niego nie są regulowane, a w innym kraju UE jest – trzeba wykazać się rocznym stażem pracy w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Zasady re obowiązują także w części innych krajów europejskich poza UE – poza Unią Europejską,w Norwegii, Islandii, Liechtensteinie i Szwajcarii. W Wielkiej Brytanii po Brexicie zawody regulowane zależą od umowy między UK, a Unią Europejską. Obywatele, którzy kontynuują swoje zatrudnienie w Wielkiej Brytanii korzystają z umowy o wystąpieniu. Natomiast osoby nie objęte umową o wystąpieniu korzystają z prawa krajowego. Konkretnym regulacją w przypadku Wielkiej Brytanii jest poświęcona cała rządowa strona internetowa.
Jak uzyskać dostęp do zawodu regulowanego w UE
Jeśli chcesz poza Polską wykonywać zawód regulowany w innym kraju UE, musisz złożyć wniosek o zezwolenie i dokumenty potwierdzające prawo do jego wykonywania. Składasz je do odpowiedniego organu, a władze kraju w ciągu miesiąca muszą potwierdzić jego przyjęcie. Mogą poprosić o ewentualne uzupełnienie dokumentów. W ciągu trzech miesięcy od przekazania kompletnego wniosku, dostaniesz odpowiedź. czy masz odpowiednie kwalifikacje do wykonywania zawodu regulowanego w danym kraju.W szczególnych przypadkach termin ten może zostać przedłużony o miesiąc.
Prawo zawodów z automatycznym uznaniem kwalifikacji, termin jest skrócony do trzech miesięcy.
Dotyczy to:
- lekarzy,
- pielęgniarek ogólnych,
- położnych, lekarzy weterynarii,
- lekarzy dentystów,
- farmaceutów,
- architektów.
Pełna lista zawodów regulowanych w Polsce
- Architekt posiadający uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej
- Architekt posiadający uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej
- Asystentka stomatologiczna
- Diagnosta laboratoryjny
- Dietetyk
- Dozór ruchu elektrowni jądrowej na zmianie roboczej
- Elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych: a) o napięciu do 1 kV: – pod ziemią w podziemnych zakładach górniczych, – w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, w zakładach wykonujących roboty geologiczne w ramach poszukiwania i rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie dwutlenku węgla, b) o napięciu powyżej 1 kV: – pod ziemią w podziemnych zakładach górniczych, – w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, w zakładach wykonujących roboty geologiczne w ramach poszukiwania i rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie dwutlenku węgla
- Fizjoterapeuta
- Geodeta uprawniony do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii w zakresie geodezyjnej obsługi inwestycji
- Geodeta uprawniony do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii w zakresie geodezyjnych pomiarów sytuacyjno-wysokościowych, realizacyjnych i inwentaryzacyjnych
- Geofizyk górniczy w podziemnych zakładach górniczych
- Geolog górniczy
- Górnik strzałowy
- Higienistka stomatologiczna
- Higienistka szkolna
- Inspektor ochrony radiologicznej w pracowniach stosujących aparaty rentgenowskie w celach medycznych
- Inspektor ochrony radiologicznej z wyjątkiem inspektora ochrony radiologicznej w pracowniach rentgenowskich stosujących aparaty rentgenowskie do celów diagnostyki medycznej, radiologii zabiegowej, radioterapii powierzchniowej i radioterapii schorzeń nienowotworowych
- Instruktor terapii uzależnień
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności inżynieryjnej drogowej
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności inżynieryjnej hydrotechnicznej
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności inżynieryjnej kolejowej w zakresie kolejowych obiektów budowlanych
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności inżynieryjnej kolejowej w zakresie sterowania ruchem kolejowym
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności inżynieryjnej mostowej
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności inżynieryjnej wyburzeniowej
- Inżynier budownictwa posiadający uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej
- Kierowanie rozruchem i eksploatacją elektrowni jądrowej
- Kierownik i zastępca kierownika działu ruchu zakładu górniczego albo zakładu w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych albo zakładów
- Kierownik i zastępca kierownika ruchu zakładu górniczego albo zakładu w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych albo zakładów
- Kierownik jednostki ratownictwa górniczego i jego zastępca, kierownik oddziału terenowego jednostki ratownictwa górniczego oraz kierownik zawodowych pogotowi specjalistycznych – w podmiotach zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym wykonujących czynności dla zakładów górniczych innych niż podziemne zakłady górnicze
- Kierownik jednostki ratownictwa górniczego i jego zastępca, kierownik okręgowej stacji ratownictwa górniczego i jego zastępca, kierownik dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych oraz kierownik zawodowych pogotowi specjalistycznych – w podmiotach zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym wykonujących czynności dla podziemnych zakładów górniczych
- Konserwator dźwignic
- Konserwator dźwigów
- Konserwator kolei linowych, wyciągów narciarskich i zjeżdżalni grawitacyjnych 38 Konserwator specjalistycznych dźwignic i urządzeń w portowych technologicznych ciągach przeładowczych
- Konserwator wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia
- Koordynator pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów
- Kwalifikowany pracownik ochrony fizycznej
- Kwalifikowany pracownik zabezpieczenia technicznego
- Logopeda
- Maszynista kolei linowych, wyciągów narciarskich i zjeżdżalni grawitacyjnych
- Maszynista lokomotyw pod ziemią, kolejek podwieszanych pod ziemią lub kolejek spągowych pod ziemią
- Maszynista maszyn wyciągowych
- Maszynista obsługujący urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników na terenie portów oraz urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych
- Maszynista (obsługujący) specjalistycznych dźwignic i urządzeń w portowych technologicznych ciągach przeładowczych
- Mechanik sprzętu ratowniczego
- Mierniczy górniczy
- Monter rusztowań
- Napełniający zbiorniki przenośne
- Obsługujący dźwigi
- Obsługujący dźwignice
- Operator agregatów cementacyjnych, zasobników oraz urządzeń do intensyfikacji wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego albo składowania dwutlenku węgla w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, w zakładach wykonujących roboty geologiczne w ramach poszukiwania i rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie dwutlenku węgla
- Operator maszyn do robót strzałowych oraz pojazdów do przewozu osób lub środków strzałowych pod ziemią
- Operator maszyn i urządzeń do produkcji betonu, asfaltobetonu, elementów betonowych, kamiennych i pokrewnych 58 Operator sprzętu do robót ziemnych i urządzeń pokrewnych
- Operator wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia
- Operator urządzeń do produkcji materiałów wybuchowych
- Opiekun medyczny
- Opiekunka dziecięca
- Ortoptystka
- Osoba dozoru ruchu podziemnego zakładu górniczego
- Osoba wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego albo zakładu w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych albo zakładów
- Pirotechnik
- Protetyk słuchu
- Przewodnik górski
- Ratownik górniczy
- Ratownik medyczny
- Rewident urządzeń systemów łączności, alarmowania i bezpieczeństwa
- Rewident urządzeń wyciągowych
- Rusznikarz
- Rzeczoznawca do spraw ruchu zakładu górniczego
- Specjalista do spraw oczyszczania terenu z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych
- Specjalista psychoterapii uzależnień
- Stanowiska pracy związane z dozorem nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających energię elektryczną
- Stanowiska pracy związane z dozorem nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci gazowych wytwarzających, przetwarzających, przesyłających, magazynujących i zużywających paliwa gazowe
- Stanowiska pracy związane z dozorem nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło oraz innych urządzeń energetycznych
- Stanowiska pracy związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających energię elektryczną
- Stanowiska pracy związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci gazowych wytwarzających, przetwarzających, przesyłających, magazynujących i zużywających paliwa gazowe
- Stanowiska pracy związane z eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło oraz innych urządzeń energetycznych
- Stanowisko mające istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej o specjalności: – operator reaktora badawczego, – dozymetrysta reaktora badawczego, – starszy dozymetrysta reaktora badawczego, – specjalista do spraw ewidencji materiałów jądrowych, – operator przechowalnika wypalonego paliwa jądrowego, – operator akceleratora stosowanego do celów innych niż medyczne, z wyłączeniem akceleratorów stosowanych do kontroli pojazdów, – operator akceleratora stosowanego do celów medycznych oraz urządzeń do teleradioterapii, – operator urządzeń do brachyterapii ze źródłami promieniotwórczymi
- Sterowanie: – sterowanie reaktorem jądrowym i jądrowym blokiem energetycznym, – wykonywanie operacji z paliwem jądrowym w reaktorze jądrowym i w basenie przeładunkowym paliwa
- Strzałowy w: – odkrywkowych zakładach górniczych, – zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, w zakładach wykonujących roboty geologiczne w ramach poszukiwania i rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie dwutlenku węgla
- Sygnalista szybowy
- Technik analityki medycznej
- Technik dentystyczny
- Technik elektroradiolog
- Technik farmaceutyczny
- Technik masażysta
- Technik oczyszczania terenu z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych
- Technik ortopeda
- Terapeuta zajęciowy
- Wydawca środków strzałowych w: – podziemnych zakładach górniczych, – odkrywkowych zakładach górniczych, – zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, w zakładach wykonujących roboty geologiczne w ramach poszukiwania i rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla oraz w zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie dwutlenku węgla
- Zarządzanie jednostką organizacyjną wykonującą działalność polegającą na rozruchu, eksploatacji lub likwidacji elektrowni jądrowej i zarządzanie elektrownią jądrową