Prawo na Śląsku

Praca po studiach prawniczych

Co zrobić, żeby otrzymać wymarzoną pracę jako prawnik? Cóż. To nie takie proste,bo nie ma jednego zawodu „prawnik”. Rekrutacja do pracy w zawodach prawniczych przebiega nieco inaczej niż w innych profesjach, to tzw. zawody regulowane, gdzie trzeba posiadać odpowiednie wykształcenie, odbyć staż oraz zdać egzamin uprawniający do samodzielnego wykonywania zawodu. Dlatego będąc absolwentem kierunku prawo, należy zdecydować się na konkretną profesję, aby skoncentrować się na zdobyciu aplikacji. Osobna profesja prawnicza związana jest z funkcjonowaniem kleru i społeczności kościoła katolickiego. Do spraw tego typu upoważnia jedynie ukończenie studiów z prawa kanonicznego. Są jednak zawody prawnicze, do których dostęp jest bardziej otwarty oraz zawady łączące kompetencje prawnika z innymi obszarami – administracją, ekonomią i zarządzaniem, pedagogiką i psychologią. Rynek pracy jest zatem dość mocno nasycony osobami, które ukończyły studia prawnicze, można jednak śmiało powiedzieć, że najlepsi zawsze mają szanse.

• Sędzia i pracownik sądu: Wiele osób uważa, że najbardziej szanowanym zawodem prawniczym jest sędzia. Jeśli nim zostaniesz – będziesz wydawać wyroki i postanowienia na podstawie prowadzonego postępowania cywilnego, karnego, administracyjnego, spraw gospodarczych, rodzinnych czy w sądach pracy. Jednak zanim nałożysz łańcuch sędziego, najpierw musisz pracować na niższych stanowiskach w sądzie, jako asesor sądowy, referendarz sądowy i asystent sędziego. A jeszcze wcześniej musisz z dyplomem magistra prawa, dostać się na ogólną aplikację prawniczą (aplikacja sędziowska trwa 3 lata, referendarska rok). Zawód sędziego jest tak bardzo poważany m.in. z powodu niezawisłości sądów. To znaczy, że sędzia jest nieskrępowany żadnymi poleceniami przełożonych podczas sędziowania i wydawania wyroku.
• Prokurator (oskarżyciel) i pracownik prokuratury: Masz charakter bullteriera, chcesz z pasją ścigać przestępców i udowadniać podejrzanym winę? Ustaw kierunek kariery prawniczej na zdobycie stanowiska prokuratora. Oczywiście, zanim samodzielnie będziesz prowadzić śledztwo prokuratorskie i oskarżać przed sądem, musisz mozolnie wspinać się po stopniach kariery w prokuraturze, przez stanowisko asesora prokuratury czy asystenta prokuratora. Jako magister prawa musisz dostać się uprzednio na ogólną aplikację prawniczą (aplikacja prokuratorska trwa 3 lata). Warto przy tym wiedzieć, że stosunkowo łatwo przekwalifikować się z prokuratora na sędziego. A z drugiej strony – w polskich warunkach prokurator to urzędnik w służbie państwa, i obowiązują go zasady zależności służbowej. Może być np. oddelegowany na kraniec Polski właściwie z dnia na dzień.
• Adwokat (obrońca) i pracownik kancelarii adwokackiej: Ach, zostać członkiem palestry – wzdycha niejeden ze studentów prawa. Inaczej mówiąc – chce zostać adwokatem (zaraz po odbyciu 3-letniej obleganej aplikacji adwokackiej). Wieść gminna bowiem niesie, że wśród zawodów prawniczych adwokaci opływają w dostatki. Rzeczywistość bywa nieco bardziej przyziemna, zwłaszcza zaraz po aplikacji i zdobyciu uprawnień do zostania „mecenasem”, bo adwokat to tzw. wolny zawód – nie może być zatrudniony na etacie. Bardzo często młodzi adwokaci albo znajdują swoje miejsce w większych kancelariach (gdzie obowiązuje tzw. kolejność dziobania) albo idą na własny rozrachunek i muszą samodzielnie szukać klientów (czytaj zarobku). Obowiązuje zakaz reklamowania usług adwokackich, zatem reputacja i kontakty osobiste są tutaj bezcenne. Jednak kiedy adwokat ciężko pracuje, jest zdolny, ma nieco szczęścia (albo koneksji rodzinnych – to często zawód „dziedziczony”), może liczyć na naprawdę ciekawą i dobrze płatną pracę.
• Prawnik biznesowy, radca prawny i pracownik kancelarii radcowskiej: Radcę prawnego, podobnie jak adwokata można tytułować „mecenasem”. Kiedyś różnice były spore między jedną a drugą profesją. Jednak dzisiaj jest właściwie tylko jedna, i to na korzyść radcy prawnego, może on być (w przeciwieństwie do adwokata) zatrudniony na etacie w jakimś przedsiębiorstwie albo instytucji. Wtedy świadczy porady prawne i reprezentuje pracodawcę – jest “firmowym prawnikiem”. Reprezentuje także pracodawcę np. przed sądem cywilnym. Jednak jeśli radca prawny prowadzi samodzielnie kancelarię radcowską, to wtedy – jak za dotknięciem magicznej różdżki – może wykonywać te same czynności prawne, co adwokat. Czyli reprezentować klienta w procesie karnym, tj. w sprawach karnych i karnoskarbowych. Aplikacja radcowska, wymagana do wykonywania tego zawodu trwa 3 lata.
• Komornik sądowy i pracownik firmy windykacyjnej: Zawód komornika to ten z zawodów prawniczych, który nie cieszy się zbyt dobrą opinią w społeczeństwie. Nic dziwnego, bo czynności komornicze związane są z egzekucją długów. Zatem dłużnicy nie patrzą na komorników z dość oczywistych przyczyn, a wierzyciele narzekają na słabą efektywność kancelarii komorniczych w odzyskiwaniu zadłużenia. Jednak w zdecydowanej większości komornicy po prostu starają się odzyskać dla wierzycieli zaległe płatności na podstawie wyroku sądu. I trudno mieć o to do nich pretensję. Mówiąc bardziej formalnie – komornik stosuje przymus egzekucyjny w roszczeniach cywilnych. Poza tym komornik m.in. przeprowadza spis inwentarza (spisuje nieruchomości i majątek ruchomy) i sporządza (na zarządzenie sądu lub prokuratora) protokół stanu faktycznego przed wszczęciem procesu sądowego lub przed wydaniem orzeczenia. Komornik ma status urzędnika publicznego. Aplikacja komornicza trwa 2 lata.
• Notariusz i pracownik kancelarii notarialnej: Notariusz to zawód prawniczy związany z oficjalnym zagwarantowaniem, że “jest jak jest”. To znaczy, jego zadaniem jest ustalić i potwierdzić, jak wyglądają fakty mające znaczenie prawne. Wydaje zaświadczenia (akty notarialne) odnośnie takich zdarzeń, jak umowa kupna-sprzedaży, darowizny, aktu poświadczenia dziedziczenia. Notarialnie potwierdza zgodność kopii i tzw. odpisów z oryginałem. Może także potwierdzić własnoręczności podpisów, daty czynności. Aplikacja notarialna trwa 3 lata i 6 miesięcy.
• Rzecznik patentowy i pracownik kancelarii patentowej: Rzecznik patentowy to zawód prawniczo-techniczny. Rzecznik patentowy pracuje dla firm, instytucji oraz dla osób prywatnych w sprawach własności przemysłowej i intelektualnej. Zajmuje się doradztwem i reprezentacją swoich mocodawców w przypadku patentów na wynalazki, wzorów użytkowych, rysunków i modeli przemysłowych, znaków fabrycznych lub handlowych, nazw handlowych, oznaczenia pochodzenia geograficznego, chronionej nazwy pochodzenia, a także w zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Rzecznik patentowy zajmuje się przygotowaniem i składaniem wniosków o ochronę własności przemysłowej (np. objęcia ochroną patentową wynalazków). Może także występować w charakterze pełnomocnika w postępowaniu przed Urzędem Patentowym, w wojewódzkich sądach administracyjnych, Naczelnym Sądem Administracyjnym oraz przed innymi sądami i organami orzekającymi w sprawach własności przemysłowej. Studia prawnicze pozwalają na zdobycie zawodu rzecznika patentowego, ale może wykonywać go także inżynier, przede wszystkim po studiach technicznych. Aplikacja rzeczniowska trwa 3 lata.
• Legislator i prawnik w urzędach państwowych: Legislator to zawód prawniczo-administracyjny, pracuje dla władzy ustawodawczej i wykonawczej przy wydawaniu nowych aktów prawnych, takich jak ustawy, uchwały, rozporządzenia. Czyli w praktyce przygotowuje ich projekty, redaguje, opiniuje i ujednolica akty prawne, ocenia ich zgodność z obowiązującym prawem miejscowym, krajowym i europejskim oraz orzecznictwem i doktryną prawa. Legislator doradza takim instytucjom, jak Sejm, Senat, urzędy centralne, wojewodowie, organy samorządu terytorialnego (województwa, powiaty, gminy), ministerstwa, Rada Ministrów, Rządowe Centrum Legislacji. Studia prawnicze pozwalają na zdobycie zawodu legislatora, ale można go wykonywać także po studiach administracyjnych. Aplikacja legislacyjna trwa jeden rok.
• Kurator sądowy: Kurator sądowy to zawód prawniczo-pedagogiczny, wykonuje orzeczenia sądu dotyczące nadzoru nad osobami i rodzinami w sprawach karnych, rodzinnych i nieletnich. Wykonuje wobec swoich podopiecznych zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym. Kuratorzy sądowi pracują zarówno z osobami pozostającymi na wolności (odwiedzając ich w domach), jak i w zakładach karnych, placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz leczniczo-rehabilitacyjnych. Studia prawnicze pozwalają na zdobycie zawodu kuratora sądowego, ale można go wykonywać także po studiach pedagogicznych, psychologicznych, socjologicznych, nauk o rodzinie. Aplikacja kuratorska trwa jeden rok.
• Dyplomata, konsul i praca w dyplomacji: Dyplomata, konsul i inne zawody związane z Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz innymi instytucjami polityki zagranicznej, to zawody prawniczo-politologiczne. Zatrudnienie w dyplomacji oznacza, że stajesz się oficjalnym przedstawicielem państwa za granicą lub instytucji organizujących tę pracę w Polsce, przede wszystkim w MSZ. Z jednej strony takie osoby pełnią funkcję szefów misji dyplomatycznych, czyli m.in. ambasadora, nuncjusza apostolskiego, posła, chargé d’affaires. Z drugiej strony pracują (zwykle na wcześniejszym etapie kariery) jako członkowie personelu dyplomatyczno-konsularnego misji. Wtedy posiadają stopień dyplomatyczny, np. radca – minister, radca, I, II lub III sekretarz, attaché. Studia prawnicze pozwalają na zdobycie zawodu związanego z działaniami międzynarodowymi na rzecz państwa (zwłaszcza w obszarze prawa międzynarodowego). Jednak karierę w dyplomacji można wykonywać także po studiach administracyjnych i humanistyczno-społecznych, np. po politologii. Aplikacja dyplomatyczno-konsularna trwa jeden rok.
• Prawnik – kanonista: Ścieżka kariery dla absolwentów kierunku prawo kanoniczne jest dość wąska, ale za to jest to jedyny kierunek studiów, który daje uprawnienia do spraw prowadzonych w sądownictwie kościelnym. Prawnicy – kanoniści (zarówno duchowni jak i świeccy) mogą pracować w systemie prawnym Kościoła Katolickiego jako sędziowie, obrońcy węzła małżeńskiego, promotorzy sprawiedliwości, notariusze, audytorzy, adwokaci kościelni. Są także przygotowywani do tego, aby pracować w kościelnych poradniach rodzinnych i prawnych. Mają kompetencje do pomagania w administrowaniu parafią (np. przy prowadzeniu kancelarii parafialnej czy pozyskiwaniu funduszy europejskich). Absolwenci prawa kanonicznego mogą także związać się w charakterze prawnika – kanonisty z „cywilnymi:” kancelariami adwokackimi, radcowskimi, notarialnymi. Bywa, że pracują w instytucjach finansowo-bankowych, w jednostkach administracji publicznej oraz samorządu terytorialnego (zwłaszcza przy obsłudze kredytów dla parafii, czy pozyskiwaniu eurodotacji).
• Polityk: Wykształcenie prawnicze to dobre przygotowanie do zaangażowania się w życie publiczne. Dzięki dobrej znajomości zasad prawnych rządzących polityką publiczną absolwent studiów prawniczych może robić skutecznie karierę na różnych poziomach aktywności: lokalnej (miejskiej, wiejskiej), gminnej, powiatowej, samorządowej, na szczeblu krajowym i międzynarodowym.
• Urzędnik i pracownik instytucji publicznych: Wykształcenie prawnicze to dobre przygotowanie do pracy w administracji publicznej oraz całym sektorze publicznym. To przede wszystkim możliwość pracy w organach władzy publicznej: parlamencie (Sejmie i Senacie), administracji rządowej (w ministerstwach, urzędach centralnych i wojewódzkich) oraz samorządowych (w sejmikach wojewódzkich, radach powiatów i gmin, urzędach marszałkowskich, starostwach powiatowych, urzędach miast i gmin). Jednak instytucje publiczne to także wszelkie podległe urzędom jednostki: urzędy pracy, ośrodki pomocy społecznej, ośrodki wsparcia, państwowe i samorządowe jednostki kultury i sztuki, publiczne zakłady opieki zdrowotnej, szkoły i instytucje edukacyjne. Zatrudnienie w instytucjach publicznych to również praca w funduszach np. Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Funduszu Ochrony Środowiska, Funduszu Pracy, Narodowym Funduszu Zdrowia. Częścią sektora publicznego jest również sektor ubezpieczeń społecznych – ZUS oraz KRUS.
• Prawnik-naukowiec: Jako absolwent studiów prawniczych możesz rozpocząć aktywność naukową na uczelni lub w instytucji badawczej. Nieuniknione będą wtedy studia doktoranckie (po studiach magisterskich jednolitych lub „uzupełniających”), praca naukowa, niekiedy praca dydaktyczna (uczenie studentów). Będziesz uczestniczyć w pracach badawczych, na ich podstawie przygotowywać artykuły i inne publikacje naukowe, uczestniczyć w seminariach i konferencjach związanych z teorią i praktyką prawa.