Trudno odnaleźć na kartach literatury fachowej jednolitą genezę konfliktu pokoleń w Polsce. Młodzi ludzie jednogłośnie jednak uznali, iż starsze pokolenia są głównym hamulcem rozwoju ich kariery zawodowej, a w wielu przypadkach także zjawiska bezrobocia. Dogłębna analiza tematu pozwoli na odnalezienie sedna problemu i wskazanie głównego winnego wysokiej skali bezrobocia wśród młodych ludzi.
Skala bezrobocia w Polsce i Europie
Młodzi ludzie, czyli osoby do 25 roku życia, narażone są w największym stopniu na długotrwałe bezrobocie. Niedostosowanie profilu wykształcenia do oczekiwań rynku pracy i brak doświadczenia zawodowego nie pomaga w rozwiązaniu tej negatywnej sytuacji. Hiszpania, Grecja i Chorwacja mogą poszczycić się już ponad 50% bezrobociem w tej grupie wiekowej i nic nie zapowiada poprawy. Do tego grona usilnie aspiruje także Polska, która nadal nie posiada jednolitego programu wspierania młodych ludzi w wejściu na rynek pracy. Problem współczesnego niewolnictwa, czyli długie i darmowe staże, jest niedostrzegany i całkowicie marginalizowany przez władze naszego kraju. Urzędy Pracy traktowane są niczym “przykra konieczność”, której każdy chce uniknąć. Niestety – jest to jedyna możliwość, żeby otrzymać darmowe ubezpieczenie zdrowotne. Czy tak powinna wyglądać sytuacja w państwie, które rzekomo jest zieloną wyspą radości i dobrobytu?
Konflikt pokoleń
Wiele młodych osób upatruje także swoich problemów z zatrudnieniem w osobach starszych. Często przecież słychać opinie typu: “Pani Halinka już dawno powinna odejść na emeryturę”, “Pan Henryk już nie nadaje się do tej pracy, gdyż jest za stary”, “Pan Marek i Pani Maria mają zbyt staroświeckie metody pracy i nie pasują do współczesnych realiów”. Każdy słyszał coś podobnego lub sam jest autorem takich słów. Konflikt pokoleń jest całkowicie normalnym aspektem funkcjonowania w warunkach biznesowych. Niesie on za sobą także wiele pozytywnych zjawisk, takich jak: przeplatanie się i uzupełnianie różnych stylów pracy, równowaga w sposobie podejmowania decyzji, etc. Osoby starsze kierują się zupełnie innymi schematami, a co za tym idzie – ich udział w procesach biznesowych jest bardzo cenny. Jest to niestety podejście menadżerskie, które znacząco odbiega od perspektywy zwykłych pracowników, którzy w np. starszych współpracownikach widzą wyłącznie konkurencję i hamulec własnej kariery. Współpraca i efektywna komunikacja wewnętrzna jest w tym momencie znacząco zakłócona i nieefektywna.
Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, iż osoby starsze także muszą pracować, żeby móc przejść na zasłużoną emeryturę. Stałe podnoszenie granicy wieku emerytalnego nie sprzyja rozwiązywaniu wewnętrznych konfliktów społecznych, co więcej – pogłębia je.
Czy statystyczny Kowalski, któremu zostało 2 lata pracy do przejścia na emeryturę, powinien zrezygnować ze swojej dotychczasowej posady, żeby zwolnić miejsce dla ludzi młodszych? Zdecydowanie nie! Od roku 1989 żyjemy w państwie demokratycznym i kapitalistycznym, a co za tym idzie- każda osoba może samodzielnie decydować o rozwoju swojej kariery zawodowej. Oczywiście dochodzi tutaj element zwierzchnictwa w organizacji, ale na ten aspekt niewielu ludzi ma istotny wpływ.
Zabieranie młodym ludziom pracy przez osoby starsze jest zjawiskiem marginalnym. Młodzież, w wieku do 25 lat, wyróżnia się cechami, których brakuje osobom starszym, np.: mobilność lub chęć ciągłej nauki. Dzięki tej pierwszej młodzi ludzie mogą podejmować zatrudnienie w innych państwach Unii Europejskiej i uniknąć w ten sposób długotrwałego bezrobocia, które mogłoby im grozić na terenie Polski.
Problem bezrobocia wśród osób młodych jest dużym zagrożeniem dla współczesnej klasy rządzącej. Marginalizuje się natomiast kwestię bezrobocia wśród osób starszych i odbierania im posad, żeby obsadzić je młodymi pracownikami. Jest to zjawisko bardzo powszechne w Polsce. Głównym powodem takiego zachowania jest wprowadzania cięć budżetowych w wielu przedsiębiorstwach. Doświadczony pracownik z reguły nie zgodzi się na obniżenie swojej pensji, a młody i niedoświadczony będzie ochoczo pracować za znacznie niższą stawkę. Często koszt przyuczenia jest jednak bardzo wysoki, ale wiele osób z kadry kierowniczej polskich przedsiębiorstw nie dostrzega tego aspektu redukcji “starej kadry pracowników”. Osoby w wieku 50+ mają ogromny problem z ponownym podjęciem zatrudnienia. Wybitni specjaliści podejmują pracę bardzo szybko, ale niewykwalifikowani pracownicy sektora handlowego i pracownicy fizyczni skazani są na długotrwałe bezrobocie.
Podsumowanie
Rosnący problem bezrobocia wśród młodych osób determinuje formułowanie nieprawdziwych wniosków na temat “konfliktu pokoleń”. Starsi pracownicy przedsiębiorstw są elementem koniecznym, żeby rozwój organizacji i system pracy były efektywne i dostosowane do wymogów współczesnej gospodarki. Gdzie zatem szukać winnych tej sytuacji?
Autor: Miłosz Szkudlarski