Matura międzynarodowa (IB) jest częścią programu edukacyjnego stworzonego przez genewska fundację International Baccalaureate. Obecnie program jest prowadzony przez około 4000 szkół na całym świecie, w tym kilkadziesiąt w Polsce. Czym różni się matura międzynarodowa od tej krajowej? Dlaczego licealiści decydują się zdawać IB? Czy matura międzynarodowa jest trudniejsza?
Jak to wygląda w polskim liceum?
Przygotowanie do matury IB wygląda tak samo na całym świecie, niezależnie od tego w jakim kraju jest przeprowadzana. Dwuletni program nauczania odpowiada poziomowi nauczania w polskim liceum ogólnokształcącym. Wszystkie przedmioty realizowane przez przyszłych maturzystów jest w całości realizowane w języku obcym. Najczęściej jest to oczywiście język angielski, choć zdarza się, że uczniowie wybierają język francuski lub hiszpański. W Polsce nauka w liceum ogólnokształcącym trwa trzy lata, dlatego uczniowie podchodzący do matury międzynarodowej rozpoczynają program nauczania po pierwszej klasie. W większości szkół w Polsce pierwszy rok w liceum to tak zwane pre-IB. Podczas roku szkolnego uczniowie realizują polską podstawę programową oraz mają kilka, a nawet kilkanaście lekcji języka obcego w tygodniu. Na początku dwuletniego programu uczeń wybiera 6 przedmiotów z każdej grupy, zgodnie ze swoimi zainteresowaniami. Wybór przedmiotów jest kluczowy i wiążący, ponieważ z każdego z nich będzie trzeba zdać egzamin maturalny. Uczeń ma obowiązek realizować połowę przedmiotów na poziomie rozszerzonym, a resztę na poziomie podstawowym (maksymalnie można wybrać 4 przedmioty na rozszerzeniu, a pozostałe na podstawie).
Zamiast ogólnego programu nauczania – możliwość wyboru
Pierwsza z grup przedmiotów to język podstawowy, czyli w przypadku naszego kraju jest to język polski. Program nauczania obejmuje również kurs literaturoznawstwa. Matura IB z języka podstawowego to jedyny egzamin, który nie jest przeprowadzany w języku obcym dla ucznia. Kolejna grupa przedmiotów to język obcy, który można realizować od podstaw lub od poziomu B, czyli higher level. Trzecią grupę obejmuje przedmioty z zakresu nauk społecznych. Tutaj można wybrać historię, geografię, ekonomię, technologię informacyjną, a nawet antropologię. Nauki doświadczalne to kolejna grupa przedmiotów. Uczniowie mogą wybrać spośród przedmiotów ścisłych, czyli chemii, fizyki, biologii, nauki o środowisku czy technologii projektowania. Piąta grupa to matematyka, której można się uczyć na trzech poziomach. Ostatnia grupa przedmiotów związana jest ze sztuką. Można tutaj skupić się na zgłębianiu zagadnień związanych z malarstwem, filmem czy muzyką. Szósta grupa przedmiotów jest jednak często omijana przez uczniów – regulamin programu dopuszcza możliwość zrezygnowania z tej grupy na rzecz jednego z przedmiotów z pięciu pozostałych.
Dodatkowe wymagania programu IB
Przed przystąpieniem do matury uczniowie są zobligowani do odbycia:
- 150 godzin CAS, czyli angielskiego twórczość, działanie, pomoc – są to akcje prospołeczne, wolontariat, zajęcia artystyczne czy proekologiczne,
- 100 godzin TOK (Theory of Knowledge) – zajęć z krytycznego i naukowego podejścia do zagadnień. Na koniec kursu należy napisać esej i przeprowadzić prezentacje na wybrany przez siebie temat.
Dodatkowo, uczeń ma obowiązek napisać esej (tak zwany extended essay) na podstawie własnych badań pod kierunkiem nauczyciela prowadzącego.
Ile to kosztuje i kiedy się odbywa?
Większość polskich szkół ponadgimnazjalnych, które oferują program matury międzynarodowej, są państwowe, co oznacza, że nie pobierają opłat za naukę w klasie IB. Należy jednak pamiętać o tym, że opłacenie matury międzynarodowej leży po stronie zdającego. Koszt rejestracji, której należy dokonać pół roku przed przystąpieniem do egzaminu to ponad 100 euro. Później należy zapłacić jeszcze około 80 euro za każdy zdawany przedmiot, a jest ich w sumie sześć. Należy pamiętać o zakupie podręcznik, z czego każdy kosztuje od 100 do nawet 150 zł. Niektóre licea wymagają również zakupienia we własnym zakresie pomocy naukowych, np. kalkulatora graficznego, a to kolejne kilkaset złotych. Matura IB, podobnie jak ta krajowa, rozpoczyna się na początku maja i trwa trzy tygodnie.
Jak oceniani są maturzyści i gdzie mogą dostać się na studia?
Studia na zagranicznej uczelni – to najważniejszy powód, dla którego uczniowie wybierają opcję narodową zamiast tej krajowej. Dyplom IB jest uznawany na wielu uczelniach na całym świecie, w tym na tych najbardziej prestiżowych np. na Oxfordzie i Cambridge. Matura IB nie zamyka oczywiście drzwi na polskie uniwersytety. Krajowe uczelnie opracowały specjalny proces rekrutacyjny dla kandydatów z maturą międzynarodową. W odróżnieniu od krajowej matury, IB nie jest oceniania przez polskich egzaminatorów. Pracę są wysyłane do Wielkiej Brytanii i tam są sprawdzane. Maturzyści są oceniani z każdego egzaminu w skali od 1 do 7, gdzie 7 to najwyższa ocena. Łączenie można otrzymać 42 punkty z całej „serii” egzaminów. Trzy dodatkowe punkty uczeń może otrzymać za przeprowadzaną pracę badawczą oraz przygotowanie prezentacji z zakresu TOK. Aby zdać, należy otrzymać nie mniej niż 24 punkty ze wszystkich przedmiotów.
I wreszcie – czy warto?
Matura międzynarodowa z pewnością nie jest dla wszystkich. Po pierwsze, pięć na sześć egzaminów jest przeprowadzanych w języku obcym. Określić należy się o wiele wcześniej niż w przypadku standardowego programu nauczania, a zdawać trzeba ze wszystkich, sześciu realizowanych przedmiotów. W przypadku matury krajowej deklarację należy złożyć zaledwie trzy miesiące przed, co pozwala przyszłym maturzystą na zaplanowanie „gruntownych zmian”. Każdy w końcu zna kogoś, kto chodząc do klasy o profilu humanistycznym, zdecydował się na zdawanie przedmiotu ścisłego czy odwrotnie. Jest to trudne, ale przy odpowiednim nakładzie pracy – możliwe. Inaczej jest w przypadku IB, ponieważ zdawać trzeba każdy przedmiot. Gra jest jednak warta świeczki, jeśli ktoś planuje studencką przygodę za granicami Polski. IB to prosta droga na zagraniczną uczelnie, ale przede wszystkim – świetne przygotowanie do studiowania na zagranicznych uniwersytetach.