22 września 2011 r. o godz. 12.00 w siedzibie Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, w sali im. Tadeusza Manteuffla (III piętro, sala nr 17), odbędzie się otwarcie wystawy plenerowej pt.:„Archiwa warszawskie dawniej i dziś”.
Wystawę będzie można oglądać w dniach 22 września – 21 października 2011 r. w Galerii Plenerowej Stołecznej Estrady przy ul. Krakowskie Przedmieście/róg ul. Traugutta
(naprzeciwko wejścia do UW). Ekspozycja została objęta patronatem honorowym: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, Wojewody Mazowieckiego, Jej Magnificencji Rektora Uniwersytetu Warszawskiego.
Na przykładzie blisko 320 eksponatów — reprodukcji dokumentów pergaminowych i papierowych, fotografii, map, grafik i pism urzędowych, powstałych na przestrzeni ponad
ośmiu wieków — wystawa ukazuje bogactwo i różnorodność zbiorów, a także historię oraz współczesną działalność warszawskich archiwów.
Ekspozycja przybliża działalność Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz prezentuje instytucje przechowujące narodowy zasób archiwalny: Archiwum Akt Nowych, Archiwum Archidiecezjalne Warszawskie, Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Centralne Archiwum Wojskowe, Instytut Pamięci Narodowej, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Polską Akademię Nauk Archiwum w Warszawie.
W tej grupie archiwów znajdują się placówki gromadzące zarówno akta instytucji centralnych, państwowych i kościelnych — tworzących sieć zarządzania ziemiami polskimi od średniowiecza po wiek XXI w różnych sferach działalności: administracji wewnętrznej, sądowej, wojskowej, kulturalnej, naukowej i oświatowej, organów bezpieczeństwa państwa — jak i przechowujące dokumenty ukazujące działalność organizacji i wspólnot regionalnych, życia narodowego i społecznego, zamieszczane na różnych nośnikach informacji.
Najstarszym prezentowanym eksponatem jest fragment pergaminowej cysterskiej „Księgi cudów” z opactwa w Kołbaczu z 1273 r. ze zbiorów Polskiej Akademii Nauk Archiwum
w Warszawie. Złoty wiek dziejów Polski prezentują dokumenty z XVI w. dotyczące m.in. hołdu pruskiego (1525 r.), unii lubelskiej (1569 r.) czy konfederacji warszawskiej (1573 r.) przechowywane w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Początki akt metrykalnych na ziemiach polskich reprezentuje księga chrztów kolegiaty św. Jana z lat 1584–1601 z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego Warszawskiego. Na wystawie można obejrzeć także plany i karty pocztowe z wizerunkami przedwojennej Warszawy i projekty odbudowy stolicy po wojnie, zdjęcia sportowców, aktorów i tancerzy ze zbiorów Archiwum Państwowego m.st. Warszawy i Narodowego Archiwum Cyfrowego. Narodziny i obronę niepodległości przypominają rozkazy Józefa Piłsudskiego przechowywane w Centralnym Archiwum Wojskowym. Bogato reprezentowana na wystawie jest korespondencja. Można tu znaleźć listy: Jana Śniadeckiego, Adama Jerzego Czartoryskiego, Henryka Sienkiewicza, Marii Skłodowskiej-Curie, Józefa i Bronisława Piłsudskich czy Alberta Einsteina, zgromadzone w zasobie Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie, oraz pismo do Naczelnego Wodza od anonimowego ochotnika chcącego zostać „żywą torpedą” ze zbiorów Centralnego Archiwum Wojskowego.
Najnowsze eksponaty pochodzą z lat 70. i 80. XX wieku. Są to m.in.: fotografie operacyjne SB wykonane z ZPO (Zakryte Punkty Obserwacyjne) z pierwszej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski (2–3 czerwca 1979 r.) czy z pogrzebu Grzegorza Przemyka (19 maja 1983 r.) ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej oraz zdjęcie z demonstracji zorganizowanej w Warszawie w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja w 1982 r., brutalnie spacyfikowanej przez ZOMO, pochodzące ze zbiorów Archiwum Akt Nowych.
Wystawa przedstawia nie tylko najbardziej cenne i najciekawsze archiwalia dotyczące historii Polski, reprezentatywne dla zbiorów archiwów warszawskich, ale także budynki
i pomieszczenia, w których dokumenty te są przechowywane, oraz ludzi, którzy się nimi opiekują. Jednym z elementów ekspozycyjnej opowieści są zatem archiwiści przy pracy i stosowane przez nich coraz bardziej nowoczesne metody i narzędzia służące zabezpieczaniu, udostępnianiu oraz prezentacji zabytków przeszłości. Ekspozycja jest więc portretem zbiorowym archiwów, archiwistów i zbiorów skupionych Warszawie.
Autorką scenariusza wystawy jest dr Joanna Arvaniti z Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie, kuratorem dr hab. Alicja Kulecka z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, a autorką projektu plastycznego Maria Kaliszczuk-Donaj z Agencji Wydawniczo-Poligraficznej AMALKER. Wystawa odbywa się w ramach Festiwalu Nauki 2011, poprzedza konferencję „Wkład archiwistów warszawskich w rozwój archiwistyki polskiej”, która odbędzie się w Warszawie w dniach 20–21 października 2011 roku.
Organizatorami konferencji „Wkład archiwistów warszawskich w rozwój archiwistyki polskiej” oraz wystawy „Archiwa warszawskie dawniej i dziś” są: Naczelna Dyrekcja
Archiwów Państwowych, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Archidiecezjalne Warszawskie, Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Państwowe m.st. Warszawy,
Centralne Archiwum Wojskowe, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Pamięci Narodowej, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, Polskie Towarzystwo Archiwalne, Stowarzyszenie Archiwistów Polskich Sekcja Edukacji Archiwalnej. Wystawa została przygotowana we współpracy ze Stołeczną Estradą.