Kiedyś uważany za Boga, dziś jego pozycja mocno osłabła – obsadę w filmie narzuca producent, większe gwiazdy same wybierają, w czym zagrają, montaż często jest nadzorowany przez producenta i inwestorów, a pieniędzy na film zawsze jest za mało. Reżyser musi brać pod uwagę znacznie więcej uwarunkowań, przede wszystkim finansowych, niż kiedyś – idealiści mogą mieć problem z odnalezieniem się w tej branży. Film to produkt, który ma się zwrócić, ale jeszcze lepiej, by coś zarobił
Kiedyś uważany za Boga, dziś jego pozycja mocno osłabła – obsadę w filmie narzuca producent, a większe gwiazdy same wybierają, w czym zagrają, montaż często jest nadzorowany przez producenta i inwestorów, a pieniędzy na film zawsze jest za mało. Reżyser musi brać pod uwagę znacznie więcej uwarunkowań, przede wszystkim finansowych, niż kiedyś – idealiści mogą mieć problem z odnalezieniem się w tej branży. Film to produkt, który ma się zwrócić, ale jeszcze lepiej, by coś zarobił.
Aby móc dzisiaj tworzyć filmy artystyczne trzeba albo mieć sponsora albo, jak w przypadku Polski, dofinansowanie z Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Ale jeśli naprawdę chcesz być reżyserem, a ten wstęp Cię nie przestraszył, to znak, że prawdopodobnie ten zawód jest dla Ciebie. Dlaczego? Bo to zawód dla ludzi, którzy się nie boją.
Reżyser (fr. régisseur od régir – rządzić, łac. regere) to osoba odpowiedzialna za całokształt danego przedsięwzięcia, jego koncepcję merytoryczna i wizualną, a także ostateczny wygląd. Jego zadaniem jest scalić muzykę, oprawę plastyczną, ruch sceniczny i grę aktorską w spójną całość. Reżyser to osoba, kto ma coś do powiedzenia i umie przekuć to w interesującą historię.
Reżyser filmowy ma wiele wspólnego z dyrygentem – niby nic konkretnego nie robi, a jednak orkiestra bez niego nie zagra. Do obowiązków reżysera należy wybór tekstu, który posłuży za scenariusz (lub jego napisanie), wybór aktorów i reszty ekipy filmowej: scenografa, operatora kamery, kompozytora, montażysty i tak dalej (dlatego ważne jest, by posiadał wiedzę z zakresu każdej dziedziny związanej z tworzeniem filmów – będzie jeszcze o tym mowa). W okresie zdjęciowym to on, z pomocą kierownika produkcji, odpowiada za organizację czasu pracy poszczególnych członków ekipy, bo musi podporządkować pracę innych ludzi swojej wizji.
Wykształcenie
Powszechnie uważa się, że reżyseria nie jest kierunkiem dla ludzi, którzy dopiero co zdali maturę. Większość kandydatów na te studia ma już dyplom innej wyższej uczelni, a także konkretne wyobrażenie o zawodzie i o tym, co chce dalej robić. To ścieżka edukacji przeznaczona raczej dla ludzi dojrzałych, chociaż i tu, jak wszędzie, trafiają się wyjątki. Więcej o studiowaniu reżyserii przeczytasz tutaj: http://www.studia.net/rezyseria
Pewne jest natomiast, że przyszły reżyser powinien posiadać wiedzę z zakresu historii i teorii teatru, dramatu, literaturoznawstwa, filmoznawstwa, historii sztuki i kultury oraz dysponować wrażliwością estetyczną i wiedzą o technicznych i technologicznych aspektach twórczości filmowej i telewizyjnej, sztuce operatorskiej, montażu, dźwięku, muzyce, scenografii filmowej – pamiętajmy, że reżyser swoje wymagania przekazuje zarówno operatorom obrazu i dźwięku, jak i dekoratorom wnętrz i charakteryzatorom. Powinien również umieć pracować z aktorem. Tego wszystkiego powinien nauczyć się na studiach, na których wiodące przedmioty to te z tworzenia scenariusza, montażu, narracji i scenariopisarstwa, warsztatu reżysera teatralnego, języka filmu, historii filmu, czy historii sztuki i estetyki.
Predyspozycje / Cechy charakteru
Przede wszystkim reżyser musi mieć szeroką wiedzę z różnych dziedzin. Powinien posiadać wyobraźnię i wrażliwość artystyczną (szczególnie fotograficzną) oraz wrażliwość na świat, a przy tym zdolności organizacyjne, charyzmę, zdecydowanie i łatwość komunikowania z otoczeniem.
Po studiach otwierają się różne ścieżki kariery, możesz pracować jako:
- reżyser filmowy,
- reżyser teatralny (teatr dramatyczny, muzyczny, lalkowy),
- reżyser światła,
- reżyser telewizyjny,
- reżyser dźwięku,
- reżyser radiowy
- reżyser dubbingu,
- reżyser światła
Wiele zależy od indywidualnych zainteresowań i dodatkowych umiejętności/doświadczeń/szkoleń/preferencji absolwenta. Może też pracować jako adaptator, scenarzysta i dramaturg, może podjąć funkcje kierownicze w instytucjach artystycznych, pełnić funkcje pomocnicze asystenta i drugiego reżysera na profesjonalnych planach filmowych, pracować w reklamie, tworzyć teledyski.
Zarobki
Zarobki reżyserów są bardzo różne i często krążą o nich legendy, podobnie jak w przypadku zarobków aktorów, choć tych pierwszych są raczej wyższe. Istotna kwestia to popularność i doświadczenie – im większe projekty, tym większe zarobki. A jeśli wspomnimy tutaj, że budżet Miasta 44 (2014) w reżyserii Jana Komasy wyniósł 25 mln zł to mamy już jakiś pogląd na temat tego, o jakich pieniądzach jest tu mowa. To oczywiście jednostkowy przypadek, przeciętne budżety polskich są znacznie niższe. Dodać też należy, że mało który reżyser robi filmy w regularnych odstępach czasu. Dobrze płatne i satysfakcjonujące jest na pewno tworzenie reklam i wideoklipów (koszt stworzenia tego drugiego kształtuje się od 1000 do 5000 zł i więcej).