Uniwersytet Rzeszowski, WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie pomagają swoim ukraińskim studentom. Podkarpackie uczelnie pomagają także wojennym uchodźcom oraz przygotowują wsparcie dla kandydatów na studia z ogarniętej wojenną zawieruchą Ukrainy.
Studenci z Ukrainy studiowali na uczelniach w Rzeszowie i innych ośrodkach akademickich województwa podkarpackiego już przed atakiem Rosji na ich kraj. Studiowali przede wszystkim na kierunkach prowadzonych w języku polskim i angielskim. Stanowili jedną z większych grup obcokrajowców, zarówno jako stali studenci, jak i w ramach wymiany międzynarodowej. Nic dziwnego, że ich macierzyste uczelnie zaangażowały się w pomoc humanitarną dla uchodźców. Szkoły wyższe przygotowują się także na nową sytuację – dużą grupę nowych kandydatów, obywateli Ukrainy, wojennych uchodźców.
Studenci z Ukrainy przed wojną
Przed wojną studenci z Ukrainy mieli możliwość studiowania w Polsce (za darmo), na podstawie Karty Polaka, albo na zasadach ogólnych dla studentów zagranicznych spoza Unii Europejskiej (płacąc za studia). Przyciągał również Rzeszów, serce Podkarpacia.
Największą uczelnią państwową w południowo-wschodniej Polsce jest Uniwersytet Rzeszowski. Przed wybuchem wojny na UR studiowało około 160 studentów z Ukrainy. Byli rozproszeni na różnych spośród 59 oferowanych kierunków w języku polskim. – Ci, którzy zdecydowali się kontynuować studia w Polsce po wybuchu wojny, zostali zwolnieni z opłat za akademiki. – Mówi dr Maciej Ulita Rzecznik prasowy UR – Otrzymali też zapomogi z Funduszu Socjalnego, mieli możliwość zakwaterowania członków swoich rodzin w akademikach Uniwersytetu Rzeszowskiego – dodaje. Chętni otrzymywali zgody na Indywidualną Organizację Studiów, przesunięto bądź umorzono opłaty za usługi edukacyjne, wszystkie procedury administracyjne związane z tokiem kształcenia zostały uproszczone bądź zredukowane do niezbędnego minimum, na wniosek – otrzymali urlopy krótkoterminowe, usprawiedliwiano ich nieobecności na zajęciach.
Studenci z Ukrainy wybierali też studia w uczelniach niepaństwowych. – Przed inwazją w Ukrainie na Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie studiowało 510 obywateli Ukrainy. – podaje dr Grażyna Bochenek Rzeczniczka prasowa WSIZ. Osoby te studiowały na ścieżkach polskich oraz na ścieżkach anglojęzycznych, przede wszystkim były to kierunki: informatyka, zarządzanie, grafika komputerowa i produkcja multimedialna, logistyka, kosmetologia, filologia angielska. Obecnie studenci z Ukrainy na WSIZ mają pełen dostęp do Biura Wsparcia Studentów Międzynarodowych, którego pracownicy pomagają w nagłych wypadkach oraz we wszelkich kwestiach prawnych, oraz logistycznych. Z pomocy Biura można korzystać całodobowo, wybierając telefon na numer alarmowy. Pomoc objęła między innymi kwestie związane ze sprowadzaniem rodzin studentów do Polski i pomoc w znalezieniu dla nich lokum. Ponadto uczelnia wprowadziła wydłużony czas sesji dla ukraińskich studentów, którzy z powodu rosyjskiej agresji nie byli w stanie dotrzymać regulaminowych terminów. Dodatkowo studenci ci mają pomoc psychologiczną oferowana przez Akademickie Centrum Psychoterapii i Rozwoju: każdy, kto potrzebuje wsparcia psychologicznego, może się tam zwrócić. Uczelnia proponuje też pomoc materialną i system zapomóg – każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie. Dla studentów, którzy przebywają obecnie na terenie Ukrainy i nie będą mogli uczestniczyć w zajęciach dydaktycznych, zorganizowane zostaną pod koniec semestru dodatkowe zajęcia uzupełniające, bądź przygotowane zostaną inne rozwiązania, które umożliwią kontynuację kształcenia. Dla studentów będących obywatelami Ukrainy przesuwa się terminy płatności czesnego w semestrze letnim 2021/2022 o jeden miesiąc, ponadto wprowadzono na okres semestru letniego roku akademickiego 2021/2022 obniżkę czesnego w EUR dla studentów posiadających obywatelstwo ukraińskie, w wysokości ustalonej dla każdego rocznika, kierunku, poziomu i formy studiów.
Natomiast we WSPiA Rzeszowskiej Szkole Wyższej studiuje obecnie ponad 100 osób z Ukrainy. Są to studenci studiujący na kierunkach administracja, bezpieczeństwo wewnętrzne, prawo oraz zarządzanie. Zajęcia we WSPiA RSW prowadzone są w języku polskim. – Uczelnia ma pełną informację na temat tego, kto obecnie przebywa w Polsce, a kto uczestniczy w zajęciach zdalnych z terenu Ukrainy – informuje Przemysław Pawlak Rzecznik prasowy WSPiA. WSPiA decyzją prof. Jerzego Posłusznego, Rektora Uczelni wprowadziła pakiet pomocy dla studentów z Ukrainy. Na program składają się rozwiązania, które ułatwią młodym Ukraińcom codzienne funkcjonowanie oraz studiowanie lub kontynuację nauki. Propozycje dotyczą opieki nad studentami z Ukrainy studiującymi we WSPiA, opłat na rzecz Uczelni, przedłużenia sesji egzaminacyjnej czy objęcia studentów z Ukrainy szczególnym trybem studiowania. WSPiA powołała także Pełnomocnika Rektora ds. kontaktu i pomocy studentom z Ukrainy oraz Sztab kryzysowy, który na bieżąco będzie monitorował i rozwiązywał problemy studentów z Ukrainy.
W mniejszych ośrodkach akademickich Podlasia – poza Rzeszowem, studiowało rzecz jasna mniej studentów z Ukrainy. W Państwowej Wyższej Szkole Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu od wielu lat studiują obywatele ukraińscy, głównie ci, którzy posiadają Karty Polaka, studiują więc na zasadach, jakie obowiązują studentów polskich, mogą również korzystać z pomocy materialnej (różnego rodzaju stypendiów). – W tym roku akademickim (2021/2022) naukę w PWSW podjęło 165 Ukraińców – informuje Ewelina Kasperska Rzecznik prasowy PWSW. Spośród kilkunastu kierunków, jakie ma w swojej ofercie PWSW, Ukraińcy wybierają najczęściej stosunki międzynarodowe oraz historię ze specjalnością „turystyka międzynarodowa”, zainteresowaniem cieszą się również studia artystyczne, tj. na kierunku projektowanie graficzne. Studia prowadzone są w języku polskim.
Pomoc w czasie wojny
Po ataku Rosji na Ukrainę i fali uchodźców do Polski podkarpackie uczelnie zaangażowały się mocno w pomoc uchodźcom.
Uniwersytet Rzeszowski na poziomie centralnym, w poszczególnych jednostkach, w kołach naukowych i Samorządzie Studenckim organizował zbiórki. Zgromadzone środki pomocy były przewożone na teren Ukrainy przy użyciu floty UR. – Studenci i pracownicy UR działają jako wolontariusze we współpracy z organizacjami pozarządowymi, jak również we współpracy z Urzędem Miasta i Urzędem Wojewódzkim. Uczelnia oddała do dyspozycji uchodźców 150 miejsc w akademikach UR, obiekt w Iwoniczu oraz akademik w Weryni. Pośredniczymy w poszukiwaniu pracy w Polsce i za granicą – informuje dr Maciej Ulita Rzecznik prasowy UR.
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie powołała Koordynatora ds. Sytuacji Kryzysowej w Ukrainie, który zajmuje się planowaniem pracy wolontariuszy – studentów i pracowników znających język ukraiński – dla punktów pomocy prowadzonych przez miasto Rzeszów. Koordynuje zbiórkę darów dla dzieci z ukraińskich Domów Dziecka oraz dla ukraińskiej Armii, a także zbiórkę darów dla uchodźców ulokowanych w Hotelu Zacisze pod Rzeszowem. WSiZ zapewnia tłumaczy języka ukraińskiego na potrzeby Okręgowej Izby Adwokackiej w Rzeszowie świadczącej bezpłatne porady prawne dla Ukraińców. Ponadto jak informuje dr Grażyna Bochenek Rzeczniczka prasowa WSiZ uczelnia uruchomiła świetlicę dla ukraińskich uchodźców z bogatą ofertą: kursami języka polskiego i angielskiego, pomocą prawną i psychologiczną, punktem bankowym umożliwiającym założenie konta bankowego, pomocą przy pisaniu wniosków o nadanie numeru PESEL, szeregiem zajęć dla dzieci takich jak: warsztaty artystyczne i edukacyjne dla dzieci i młodzieży, strefa kawiarniana i strefa relaksu (gry planszowe i inne), ciepłe posiłki. Świetlica jest prowadzona od początku marca 2022 roku przez cztery dni w tygodniu w godzinach popołudniowych, nie ma daty końcowej, bo cały czas jest wielu zainteresowanych. Świetlica działa dzięki wsparciu Uczelni, pracy studentów i pracowników jako wolontariuszy oraz wsparciu zaprzyjaźnionych firm i instytucji. Uczelnia pomaga przy szukaniu pracy współdziałając z Absolwentkę WSIiZ prowadzącą doradztwo z zakresu rynku pracy. Oferty pracy dla ukraińskich naukowców i nauczycieli akademickich dotyczą obszaru informatyki i matematyki, a także programistów i grafików komputerowych.
W pierwszych dniach wojny w Ukrainie ponad 30 studentów WSPiA Rzeszowskiej Szkoły Wyższej działało jako wolontariusze w punktach recepcyjnych w Przemyślu i Rzeszowie. Dodatkowo studenci zorganizowali zbiórkę potrzebnych rzeczny. Przemysław Pawlak Rzecznik prasowy WSPiA podaje, że obecnie w uczelni działa Centrum Wolontariat Polskiego Czerwonego Krzyża. Centrum zajmuje się koordynacją pracy wszystkich wolontariuszy, którzy udzielają pomocy uchodźcom wojennym w 9 punktach recepcyjnych na granicy polsko-ukraińskiej. Centrum działa 24-godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Dodatkowo Centrum Wolontariatu PCK pełni funkcję szkoleniową dla wszystkich wolontariuszy chcących nieść pomoc uchodźcom z rejonów objętych wojną w Ukrainie. Dzięki współpracy WSPiA i PCK obecnie około 80 osób – głównie studentów WSPiA zaangażowanych jest w pomoc mieszkańcom Ukrainy przybywającym na Podkarpacie. Do koordynacji programu pomocy studentom z Ukrainy studiującym we WSPiA Rzeszowskiej Szkole Wyższej został wyznaczony Pełnomocnik Rektora WSPiA ds. kontaktu i pomocy studentom z Ukrainy. Na indywidualny wniosek studenta uczelnia daje możliwość odroczenia płatności np. czesnego, czy opłaty za mieszkania uczelniane. Dodatkowo udzielana jest pomoc materialna w tym zapomogi wypłacane w ramach systemu stypendialnego WSPiA. Studenci z Ukrainy zostali objęci szczególnym trybem studiowania, który umożliwia przedłużenie zimowej sesji egzaminacyjnej do końca czerwca 2022 r., a w indywidualnych, uzasadnionych przypadkach do września 2022 r. Wydawane są zaświadczenia o statusie studenta z uproszczeniem wszelkich procedur. Wdrożono zindywidualizowane podejście nauczycieli akademickich do studentów z Ukrainy wobec ewentualnych trudności z ich udziałem w zajęciach i egzaminach. Ponadto studenci z Ukrainy mają zapewnione wsparcie logistyczne i formalne w powrocie do Polski (np. transport z granicy do Rzeszowa, sprawy urzędowe), pomoc prawną świadczoną przez pracowników i studentów z Kliniki Prawa WSPiA, pomoc w ew. znalezieniu pracy/stażu dla studentów z Ukrainy.
Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu działania podjęła od razu po wybuchu wojny. Jak podaje Ewelina Kasperska Rzecznik prasowy PWSW – w pierwszej kolejności zadbano o bezpieczeństwo aktualnie uczących się w PWSW studentów oraz ich rodzin. Osoby te, tuż po przekroczeniu granicy, mogły nieodpłatnie zakwaterować się w uczelnianym akademiku. Uczelniana aula przestała być salą wykładową/konferencyjną i stała się magazynem: gromadzone są tutaj dary, które przyjeżdżają do PWSW z różnych zakątków Polski, ale i świata, bo docierają m.in. transporty z Niemiec, czy Neapolu. Ponadto ukraińscy studenci-wolontariusze PWSW są bardzo cennym wsparciem w miejscach, gdzie organizowana jest pomoc dla uchodźców. A w Przemyślu jest kilka takich miejsc (punkt pomocy humanitarnej przy ul. Lwowskiej (dawne Tesco), dworzec PKP, przejścia graniczne w Medyce i Korczowej). Wolontariusze Ci znają kilka języków i – co równie ważne – realia życia na Wschodzie. Wprowadzają dobrą, swojską atmosferę, wiele rzeczy potrafią wyjaśnić, pomóc rozwiązać podstawowe problemy. Dr Paweł Trefler, prof. PWSW, rektor, zainicjował zbiórkę darów dla uchodźców wśród publicznych uczelni zawodowych (dotychczas przyjechały transporty z darami z trzech uczelni: z Akademii Nauk Stosowanych w Łomży, Akademii Nauk Stosowanych w Koninie, Państwowej Uczelni Zawodowej we Włocławku). Już w pierwszych dniach wojny Rektor skierował do zaprzyjaźnionych ukraińskich uczelni, polskich szkół, stowarzyszeń, listy, w których zaoferował pomoc. PWSW otrzymuje nierzadko prośby o konkretne zaopatrzenie (np. medyczne) i stara się je wszystkie na bieżąco i w miarę możliwości realizować. Kolejnym krokiem, jaki jest podejmowany, by ułatwić uchodźcom pobyt w Polsce i realizowanie obowiązku szkolnego w polskich szkołach, jest zorganizowanie przez PWSW bezpłatnej nauki języka polskiego.
Studia dla Ukraińców
Trudno powiedzieć, jak szybko tysiące dziewczyn i chłopaków z Ukrainy w wieku licealnym będzie w stanie podjąć studia na uczelniach w Kijowie, Charkowie, Lwowie i innych ośrodkach akademickich swojego kraju. Dlatego uczelnie z Rzeszowa i województwa podkarpackiego szykują się do szerszego otwarcia uczelni dla kandydatów uciekających przed wojną. Tylko część z potencjalnych kandydatów zna na tyle język polski lub angielski, żeby zacząć studia na kierunkach prowadzonych w tym języku. Dla nich językiem ojczystym jest ukraiński lub rosyjski, a znikoma część polskich uczelni do tej pory prowadziła programy studiowania w tych językach. A to wymagałoby przygotowania po rosyjsku lub ukraińsku nowych sylabusów, formalności, zatrudnienia wykładowców. Czytaj: czasu i pieniędzy. Uczelnie zdają sobie sprawę z tego problemu i szukają rozwiązań. Na razie ciężko mówić o konkretach, bo nikt nie wie, jak długo potrwa wojenna zawierucha i jak sfinansować ewentualne uruchamianie nowych kierunków.
Studiów ani po ukraińsku, ani po rosyjsku, nie było dotychczas na Uniwersytecie Rzeszowskim, Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie i WSPiA Rzeszowskiej Szkole Wyższej. A w przyszłości? –
UR planuje realizację intensywnego kursu języka polskiego, którego ukończenie umożliwi podjęcie studiów na kierunkach realizowanych w języku polskim. Ponadto, w związku z wojną w Ukrainie, uczelnia planuje wprowadzić ułatwienia w rekrutacji i w studiowaniu dla kandydatów z Ukrainy. Wszystkie procedury związane z rekrutacją zostały uproszczone do niezbędnego minimum. UR uruchomił jeden adres kontaktowy, gdzie można otrzymać wszystkie niezbędne informacje.
WSIiZ podjął decyzję, że uchodźcom z Ukrainy, które po wybuchu wojny znalazły się na terytorium Polski i chciałyby rozpocząć naukę w uczelni i przejdą pomyślnie proces rekrutacji, pokryje koszty nauki w semestrze letnim 2022.
WSPiA ze względu na specyfikę prowadzonych kierunków (prawo, administracja, bezpieczeństwo wewnętrzne, zarządzanie, kryminalistyka) prowadzone są w języku polskim. Studenci z Ukrainy rozpoczynając zajęcia we WSPiA uczestniczą w bezpłatnym intensywnym kursie języka polskiego. Uczelnia planuje wprowadzenie ułatwień w rekrutacji i studiowaniu, kwestia ta jest obecnie na etapie konsultacji i sprawdzania możliwości wprowadzenia takich udogodnień w ramach obowiązujących przepisów Ustawy o Szkolnictwie Wyższym oraz przepisów wprowadzonych po wybuchu wojny na Ukrainie.
W ofercie dydaktycznej PWSW również nie ma kierunków studiów prowadzonych w języku ukraińskim, czy rosyjskim, ale niektóre zajęcia są prowadzone w języku angielskim. Od kwietnia prowadzony jest kurs języka polskiego dla młodzieży ukraińskiej (uchodźców wojennych), który uczelnia oferuje bezpłatnie. PWSW planuje dołożyć wszelkich starań, aby umożliwić, czy też ułatwić kandydatom (uchodźcom) z Ukrainy podjęcie lub kontynuowanie studiów w Przemyślu. Ze względu w swoje położenie posiada wieloletnie doświadczenie w kształceniu osób z Ukrainy, co ułatwia jej odpowiednie zorganizowanie procesu nauczania dla tej grupy kandydatów/studentów, a początkowo i rekrutowania.
Przeniesienia studentów z ukraińskich uczelni
Pojawia się też wyzwanie związane z przyjmowaniem na polskie szkoły wyższe studentów z ukraińskich uczelni, które podczas wojny przerwały zajęcia.
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie zaprasza na studia studentów zmuszonych do przerwania nauki na ukraińskich uczelniach, zarówno osoby z obywatelstwem ukraińskim, jak i studiujących w tym kraju obcokrajowców. Uczelnia zapewnia uznawanie dotychczasowych okresów kształcenia w przypadku obywateli Ukrainy, każdy przypadek będzie rozpatrywany indywidualnie, a sam proces będzie elastyczny i jak najbardziej uproszczony. Ponadto WSIZ zapewnia zakwaterowanie i pomoc w organizacji życia codziennego oraz formalności związanych z pobytem, pomoc w znalezieniu stażu oraz pracy i kontakt z pracodawcami (najwięcej ofert dostępnych od zaraz czeka w obszarze IT w dziedzinie logistyki, oraz grafiki), kursy języka polskiego, pomoc materialną, stypendia socjalne oraz zniżkę w czesnym. Każdy obywatel Ukrainy, który chce kontynuować swoje dotychczasowe studia we WSIiZ ma możliwość studiów bezpłatnych w trakcie tego semestru, propozycja dotyczy osób, które wjechały legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. i przeszły pomyślnie proces rekrutacji.
Więcej informacji o pomocy Podkarpackich uczelni dla Ukrainy: