Być oficjalnym przedstawicielem państwa w kontaktach międzynarodowych lub pracować w korpusie dyplomatycznym, będąc filarem i wsparciem dla polityków z pierwszych stron gazet – czyż to nie piękna wizja? Dużo podróżowania, kontaktów z różnymi ludźmi i świetne zarobki. Tak właśnie wygląda życie dyplomatów.
Kim jest dyplomata?
Już od starożytności organizacje państwowe i większe skupiska ludzi wyznaczały swoich reprezentantów, którzy kontaktowali się z innymi nacjami (lub plemionami) w celach pokojowej kooperacji lub wypowiedzenia wojny. Późne średniowiecze i czasy nowożytne to początek nowocześniejszych służb dyplomatycznych, które znamy obecnie, a w organizacji takich struktur przodowali Włosi, Anglicy i Francuzi. W konsekwencji mówi się, że językiem właściwym dla dyplomacji jest francuski.
Do szeroko rozumianych zadań dyplomatów każdego szczebla należą: ochrona interesów swojego państwa i jego obywateli, zbieranie i przekazywanie informacji o zewnętrznej i wenętrznej polityce państwa goszczącego dla państwa wysyłającego (tzw. biały wywiad), negocjowanie z władzami państwa przyjmującego w sprawach bieżących polityk, a także promowanie współpracy i przyjaznych stosunków między dwoma stronami. Dyplomata jest wizytówką państwa! Czasami oprócz funkcji dyplomatycznych, pracownicy korpusu dyplomatycznego pełnią również funkcje konsularne, lecz wszystko zależy od stanowiska, na którym są zatrudnieni. Więcej precyzyjnych informacji na ten temat znajduje się w Ustawie o służbie zagranicznej z dnia 27 lipca 2001 roku (Dz. U. 2001 nr 128 poz. 1403) oraz w ogólniejszych dokumentach międzynarodowych np. Konwencji Wiedeńskiej. Jeżeli na poważnie interesuje nas zostanie dyplomatą, warto przyjrzeć się również ogólnodostępnemu protokołowi dyplomatycznemu, swoistej Biblii dla pracowników Ambasad i Konsulatów.
Mimo że praca dyplomaty wymaga dużego zaangażowania (bankiety, uroczystości, dyżury w dni wolne i święta, spotkania nieoficjalne), co często odbija się na życiu prywatnym, na wyższych stanowiskach dobrze widziane jest posiadanie współmałżonka, który zajmuje się m.in. organizacją spotkań, przyjęć i wydarzeń kulturalnych dla grup polonijnych z danego ośrodka. Taka działalność jest wymagana, a określa się ją mianem umacniania prestiżu państwa. Dyplomaci na wysokich stanowiskach muszą się również liczyć z bogatym życiem publiczym – często udzielają wywiadów lub są proszeni o naukowe odczyty.
Jak zostać dyplomatą?
Wymagane jest wykształcenie wyższe, przynajmniej w stopniu magistra, najlepiej w następujących kierunkach: politologia lub historia. Na konkursie sprawdzana jest podstawowa wiedza z prawa międzynarodowego, historii i kultury własnego kraju, sytuacji politycznej na świecie, a także kierunków polityki kraju ojczystego. Tam również weryfikowana jest znajomość dwóch języków obcych (konieczne są wszelkie certyfikaty poziomu C1 i wyższe, jak również zaświadczenia o odbytych kursach zagranicznych) i predyspozycja psychofizyczna do pełnienia funkcji dyplomatycznych. Po przejściu wstępnego sita selekcji Ministerstwa Spraw Zagranicznych następuje czas na odbycie rocznej aplikacji dyplomatyczno-konsularnej organizaowanej przez ten sam podmiot. Aplikacja polega na zatrudnieniu w Ministerstwie i odbyciu szeregu kursów w Akademii Dyplomatycznej przy Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. Po otrzymaniu certyfikatu można przystąpić do egzaminu dyplomatyczno-konsularnego. Jego zaliczenie jest równoznaczne z otrzymaniem najniższego tytułu dyplomatycznego – attaché.
Ile zarabia dyplomata?
W czasie odbywania rocznej aplikacji w MSZ adept zarabia około 3700 złotych (brutto) miesięcznie. Później, w zależności od stanowiska, zarobki rosną, przybierając bardzo atrakcyjne rozmiary. Attaché może liczyć na około 5 tysięcy złotych (brutto) miesięcznie. Sekretarze na różnych szczeblach zarabiają od 6 do 7 tysięcy złotych (brutto), radcy zaś między 8 a 10 tysięcami złotych (brutto) miesięcznie. Szefowie misji dyplomatycznych inkasują pensje na poziomie około 13 tysięcy złotych (brutto). Jest się o co bić! Ewentualne awanse zależą zarówno od stażu pracy, jak i indywidualnych zdolności pracownika.
A na koniec parafraza słynnego cytatu sir Wottona, ambasadora Wielkiej Brytanii w XVII wieku, który podsumowują profesje ambasadorów i dyplomatów zwykł mawiać: to ludzie uczciwi wysłani zagranicę po to, by kłamać dla dobra swego państwa. Po tych słowach został zwolniony ze służby dyplomatycznej, co najlepiej świadczy o wymaganiach w zakresie taktu i poprawności politycznej, które są tak mocno cenione na stanowiskach dyplomatycznych.