W tym tekście wskażę, jak umiejętnie pracować z opowieściami, jak dobrze i mądrze używać rekwizytów a wreszcie pokażę Ci najlepsze i najskuteczniejsze mechanizmy narracji w wystąpieniach.
W poszukiwaniu źródeł
Skąd czerpać opowieści do wystąpienia? Oczywiście można sięgać do bajek, baśni i do tekstów psychologicznych które aż roją się od różnych opowieści, zawierających dobre i sprawdzone metafory. Warto sięgać do kawałków i anegdot.
Chciałbym posłużyć się pewnym przykładem, aby zobrazować wartość opowieści w wystąpieniach. Załóżmy że chcemy zilustrować relacje ekonomiczne, panujące w społeczeństwie socjalistycznym, zależność jednego człowieka od drugiego albo po prostu chcemy uzyskać ciekawy wstęp do wystąpienia o charakterze społecznym.
Można się posłużyć następującą historią czy też opowiadaniem.
Przykładowe opowiadanie
Pod drzwiami pewnego kościoła co niedzielę siedział żebrak. Wśród ludzi zmierzających na nabożeństwo znalazł się jeden człowiek, który z niezwykłą regularnością co niedzielę ofiarował żebrakowi 10 złotych. Działo się tak od wielu lat. Pewnego razu jednak człowiek ów dał żebrakowi 5 złotych, na co żebrak zdziwiony pyta go:
– dlaczego 5 złotych – przecież zawsze było 10.
Ten człowiek trochę zakłopotany mówi:
– Wiesz co, żona posłała syna na studia.
Na co żebrak:
– No dobrze ale dlaczego na mój koszt?
Oczywiście możemy szukać innych opowieści, które ilustrują nam o wiele bardziej złożone problemy ekonomiczne, społeczne czy polityczne. Ważne, żeby opowieść była na temat i jasno ilustrowała naszą tezę. Warto wspomnieć, że tezy poparte opowieścią będą przez słuchaczy znacznie lepiej zapamiętane. Jeżeli chcemy więc osiągnąć efekt, w którym nasi słuchacze będą pamiętali nasze wystąpienie bardzo długo – warto korzystać z opowieści.
Rekwizyty
Bardzo rzadko używanym ale świetnym sposobem wspierania wystąpień są rekwizyty. Pomagają one skupić uwagę słuchacza na rzeczach, o których chcemy mówić. Ułatwiają zapamiętywanie a także tworzą świetny klimat wystąpienia. Przypuśćmy, że chcemy wygłosić wykład motywacyjny dotyczący uczenia się na studiach.
Wiemy że student nie zawsze jest w stanie przewidzieć, jaka wiedza będzie mu potrzebna w przyszłej edukacji. Problem ten rozwiązuje system. Mianowicie to system narzuca, czego student musi się uczyć, czy tego chce, czy nie chce. Naszym celem jest zachęcanie studentów, by uczyli się dokładnie tego, co podpowiada program nauczania.
Przykład rekwizytów
Wybieramy strój kucharski i pokazujemy garnek. Jest to garnek z warzywami na rosół. Możemy zamienić się w kucharza i w czasie 45 minutowego wystąpienia ugotować całkiem niezły rosół. W jaki sposób będziemy posługiwali się wizytami? Otóż możemy dać studentom do spróbowania poszczególne warzywa i rzeczy które muszą się znaleźć w garnku, z pewnością okaże się że nie będą smaczne. Rosół jest wartością dodaną – jego smak nie pokrywa się bowiem ze smakiem żadnego z warzyw. Ma w sobie wszystkie warzywa, które połączone w sposób harmonijny i doskonały tworzą świetną zupę i całkowicie nową jakość dania.
Jak to się ma do studiowania i wiedzy?
W momencie gdy studiuje się różne rzeczy w wielu różnych dziedzinach nie jesteśmy w stanie przewidzieć końcowego efektu, jaki w naszym umyśle da połączona ze sobą wiedza. Podobnie jak z warzywami nie jesteśmy w stanie przewidzieć smaku na podstawie smaku tylko kilku warzyw. Można tutaj skonstruować wiele różnych analogii. Rekwizyty są naprawdę świetną pomocą w tworzeniu wypowiedzi.
Metanarracja
Ostatnim elementem o którym chcę mówić jest narracja. Czym jest narracja? Istnieją takie elementy wystąpień, w których prelegent mówi o tym, o czym będzie mówił – informuje słuchaczy. W ten sposób orientują się oni, w jakiej części wystąpienia się znajdują. Wystąpienie to przecież nie tylko suche fakty, ale dialog z uczestnikami. Wiadomo że w trakcie wystąpienia nie za bardzo można nawiązać dialog z myślami i odczuciami jego uczestników. Czasami musi robić to prezenter w swoich własnych myślach wygłaszanych w ramach wystąpienia – te myśli niczym wątek i osnowa scalają całą konstrukcję wystąpienia. Zachęcam do używania metanarracji we wszystkiego rodzaju wystąpieniach – nie tylko w prezentacjach multimedialnych.