Site logo

Wiedza z Internetu. Jak oddzielić prawdę od nieprawdy, czyli ocena wiarygodności źródeł online

Istnieje jakieś irracjonalne przyzwyczajenie do naiwności względem tekstu, materiału wizualnego, czy nagrań audio. To, co powiedziane w telewizji, czy zasłyszane w radiu jesteśmy skłonni traktować jak coś bardziej prawdopodobnego niż coś co było zasłyszane w szkole, czy od sąsiada. Niestety podobny mechanizm zachodzi w trakcie oceny prawdziwości informacji pochodzących z Internetu. 

Świadome korzystanie ze źródeł internetowych ważne jest nie tylko dla “studentów wirtualnych”, ale dla każdego adepta szkolnictwa wyższego.

Uwarunkowania i intuicja

Za chwilę przytoczę kilka obszarów, które warto sprawdzić w trakcie oceny wiarygodności materiału Internetowego. Musisz jednak wiedzieć, że nie dostarczam Ci gotowego narzędzia, czy algorytmu, który masz przyjąć w sposób bezkrytyczny, ale raczej chcę przekazać Ci kilka wskazówek na podstawie których sam znajdziesz swój sposób na odróżnienie wartościowych informacji od tych, które nie mają żadnego znaczenia.

Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna

Warto zobaczyć, jak wygląda sam tekst, jeśli jest napisany poprawną polszczyzną, trudno znaleźć błędy a całość sprawia wrażenie solidnego przygotowania, można założyć, że informacje prezentowane na danej stronie niosą za sobą mniejsze ryzyko przekłamań.

Autorstwo

W wiedzy o informacji naukowej autorstwo określa się – nie bez przyczyny – jako odpowiedzialność. Mówi się zatem, że odpowiedzialność za daną publikację ma ten i ten człowiek.

Trzeba przyznać, że jest coś w tym myśleniu. Teksty podpisane imieniem i nazwiskiem wydają się być bardziej wiarygodne niż teksty anonimowe. 

Konkretność

Zastanówmy się teraz, czy tekst konkretny jest bardziej wiarygodny niż tekst rozproszony i niejasny. Trudno tu odnaleźć jakieś sensowne kryterium prawdy, jednak trzeba zauważyć, że tekst konkretny łatwiej jest poddać weryfikacji i sprawdzić informacje w nim zawarte.

Teksty rozmyte, tzw wodolejstwo trudno jest czasem sklasyfikować i określić poziom prawdziwości stwierdzeń w nim zawartych, ponieważ same informacje tam podane są nieścisłe.

Odwołania

Jeśli tekst zawiera odniesienia do innych publikacji można go uznać za wiarygodny. Zauważamy bowiem, że autor odwołując się do innych źródeł stara się przekazać obiektywną wiedzę.

Jest jednak uwaga, która świetnie wyraża się w pewnym stwierdzeniu. Można bowiem wcisnąć czytelnikowi niemal każdą bzdurę, rozpoczynając od stwierdzenia, „jak podają amerykańscy psycholodzy…”

Spójność

Istnieje kolejny parametr, który może nam posłużyć do sprawdzenia wiarygodności tekstu opublikowanego w Internecie. Jest nim wewnętrzna spójność. Materały online są czasem tak słabej jakości, że ustalenia w nich przekazywane czasem przeczą same sobie. Warto uważnie zapoznać się z tekstem, aby prześledzić, czy argumentacja jest spójna, logiczna i nie zawiera sprzeczności.

Kryterium zgodności

Istnieje przekonanie, że ocena prawdziwości twierdzenia może zostać dokonana na zasadzie zgodności z innymi materiałami. Innymi słowy: ten człowiek ma rację, z którym zgadzają się inni. 

W Internecie takie kryterium jest raczej słabe. Nie wiemy bowiem, czy teksty nie zostały bezkrytycznie skopiowane, czy zafałszowanie nie rozniosło się jak mem. Bardzo trudno sprawdzać wiarygodność jednego źródła internetowego innym źródłem internetowym.

Podsumowanie

Celem tego filmu było w zasadzie rozwinięcie stwierdzenia, które czasami każdy z nas wypowiada „wygląda mi to niewiarygodnie”. Starałem się przekazać Ci wiedzę dotyczącą obszarów, w ramach których możesz poddać krytycznej refleksji stopień prawdziwości informacji zawartych w tekście.

Jest to bardzo ważna umiejętność, dlatego jestem przekonany, że spojrzysz teraz nieco innym okiem na teksty, z którymi obcujesz na co dzień. 

Koniec artykułu. Może sprawdzisz inne treści?

Sprawdź inne artykuły, które mogą Cię zainteresować

Prodziekan

Prodziekan – od dziekana różni się niekiedy jedynie trzema literkami w tytule oraz odwrotnymi proporcjami prestiżu i obowiązków. Czym się konkretny prodziekan zajmuje na Twoim

Czytaj więcej »
Portal Studia.pl wykorzystuje pliki cookies w celu zapewnienia Ci pełnego dostępu do jego funkcjonalności i gromadzeniu danych analitycznych. View more
Akceptuję