Dyskusja nad kształtem pracy magisterskiej trwa już w środowisku akademickim od wielu lat, ale do tej pory nie przyniosła żadnych, rewolucyjnych zmian, z których mogliby cieszyć się zarówno sami studenci, jak i promotorzy i recenzenci. Czy najnowsze plany i koncepcje poszczególnych uczelni przyczynią się do poprawy tej sytuacji?
Idą zmiany…
Studenci Wydziału Prawa Uniwersytetu Gdańskiego nie będą musieli już tworzyć kolejnych prac o charakterze typowo odwtórczym. Praca dyplomowa będzie mogła mieć bowiem charakter glosy*, opinii prawnej, artykułu recenzyjnego, eseju lub ekspertyzy – to zdecydowany plus, gdyż z tymi formami będą stykać się również w swojej karierze zawodowej. Niestety, wszystko ma także swoje minusy i w tym przypadku nie jest inaczej. Po pierwsze: student dopiero w połowie ostatniego semestru studiów otrzyma temat swojej pracy dyplomowej, której długość powinna wynosić od 20 do 40 stron. Po drugie: praca musi zostać ukończona i przekazana promotorowi w maksymalnie 6 tygodni.
Pierwsi studenci, którzy będą bronić się wedle nowych reguł, będą mogli podzielić się swoimi opiniami dopiero za dwa lata.
Zmiany czekają również studentów innych uczelni: w Akademii Leona Koźmińskiego na studiach z zakresu zarządzania prace dyplomowe będą mieć charakter projektów doradczych, przygotowanych dla konkretnej firmy. Nie oznacza to jednak, że studenci mogą całkowicie pominąć aspekt teoretyczny, gdyż to właśnie on, zdaniem przedstawicieli uczelni, pozwala ocenić stan wiedzy w danej dziedzinie.
Studenci Uniwersytetu im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego także powinni przygotować się na spore zmiany, gdyż już od roku akademickiego 2015/2016 będą mogli, prócz standardowej pracy dyplomowej, przedstawić opublikowany artykuł tematyczny, pracę projektową (np. napisany samodzielnie program komputerowy lub aplikację), artystyczną lub konstrukcyjną, której charakter będzie ściśle związany z kierunkiem studiów.
Czym w ogóle jest praca dyplomowa?
Mówiąc krótko i zwięźle: praca dyplomowa jest samodzielnym (przynajmniej teoretycznie) opracowaniem określonego zagadnienia o charakterze naukowym, który musi być ściśle związany z kierunkiem studiów, poziomem i profilem kształcenia. Zadaniem pracy dyplomowej jest sprawdzenia poziomu wiedzy absolwenta oraz jego zdolności analizowania oraz wnioskowania.
To jednak tylko teoria, gdyż studenci najczęściej traktują pracę dyplomową jako przykry obowiązek, który należy spełnić, żeby zakończyć studia I i Ii stopnia. Odtwórczy charakter, niska wartość merytoryczna i liczne plagiaty to tylko niewielka część problemów, z którym nie radzą sobie zarówno uczelnie, jak i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Wielu przedstawicieli środowiska akademickiego domaga się wprowadzenia rewolucyjnych zmian. Często padającym apelem jest całkowita rezygnacja z konieczności pisania przez studentów pracy dyplomowej – ich miejsce miałby zająć specjalistyczny egzamin, sprawdzający wiedzę studenta z całego okresu studiów. Zalążki tego systemu można już dziś odnaleźć na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie nadal co prawda trzeba napisać tradycyjną pracę dyplomową, ale jej późniejsza obrona poprzedzona jest dwudniowym egzaminem pisemnym, który sprawdza zarówno wiedzę teoretyczną, jak i kluczowe umiejętności zawodowe.
I na koniec, w ramach wyjaśnienia: glosa to naukowy komentarz do orzeczenia sądowego zawierający jego analizę – jedna z prawniczych form dialogu między sądami a doktryną prawa.