W dzisiejszym świecie nie da się uprawiać psychologii ignorującej kulturowe uwarunkowania psychiki. Jest to trend ogólnoświatowy i lawinowo narastający. W naszych czasach psychologia międzykulturowa jest koniecznością – mówią specjaliści z tej dziedziny. Czy rynek potrzebuje psychologów międzykulturowych?
W Polsce absolwenci psychologii międzykulturowej mogą pracować w dwóch głównych obszarach – międzykulturowej psychologii organizacji i zarządzania (prowadząc szkolenia i treningi międzykulturowe, pełniąc role mediatorów w konfliktach o podłożu kulturowym, tworząc ekspertyzy dla biznesu międzykulturowego czy pracując ze studentami międzynarodowymi na wyższych uczelniach) oraz w pracy z uchodźcami, imigrantami i ich dziećmi na terenie kraju, czyli przede wszystkim w ośrodkach dla uchodźców, których według danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej jest w Polsce ponad dwadzieścia.
Z konsultacji psychologów międzykulturowych korzystają instytucje państwowe, m.in. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Ministerstwo Finansów, polskie i zagraniczne organizacje biznesowe, w tym Atos Origin, Daimler-Chrysler AG, Franklin Templeton Investments, LG Electornics, Lufthansa AG, Schneider Electric Polska czy Sonion Polska, sektor NGO czy jednostki edukacyjne, takie jak British Council.
– Psychologia międzykulturowa to dziedzina, która bada zależności i porównuje kultury na bardzo wielu płaszczyznach, np. dotyczących tego, co jest normą, a co poza nią wykracza w różnych kulturach, jakie zachowania uważa się w danym kraju np. za normę, a jakie za odejście od niej, co jest w jednych kulturach uznawane za przejaw grzeczności, a co za afront – mówi Karolina Mazurowska, psycholog międzykulturowy ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. – Ta płaszczyzna dziś, w chwili intensywnych migracji, jest niezwykle istotna. Każda osoba, która podróżuje, by pracować lub studiować w innym kraju, lub ta, która jest zmuszona do opuszczenia swojego kraju (np. uchodźca), doświadcza zaskakujących sytuacji wynikających z różnic między kulturą kraju pochodzenia a nową kulturą – dodaje.
Kto może zostać psychologiem międzykulturowym? Osoby dwu- i wielojęzyczne zainteresowane odmiennymi kulturami, podróżnicy zafascynowani różnorodnością kulturową ludzkiego świata. Osoby, które w swym dotychczasowym życiu spędziły dłuższy okres za granicą, przebywały (z rodziną) w innych krajach (placówki polskie, praca rodziców, itp.), bądź pochodzą z tzw. rodzin mieszanych (rodzice o różnym pochodzeniu etnicznym).
Polska psychologia międzykulturowa jest bardzo wyraźnie rozpoznawana na rynku międzynarodowym i cieszy się wysoką renomą. Niedawno na krajowym rynku nakładem PWN ukazała się pierwsza polska książka o różnicach kulturowych pt. „Kulturowe ramy zachowań społecznych” autorstwa prof. dr. hab. Pawła Boskiego, który kieruje tą dziedziną w psychologii w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej.
Programy nauczania psychologii międzykulturowej oferują zagraniczne uniwersytety: szwedzki Lunds Universitet, francuski Université Lumiere Lyon 2 czy niemiecki Universität Regensburg. W Polsce studia magisterskie z tej dziedziny można podjąć w warszawskiej Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. – Mamy kilkunastoletnie doświadczenia w zakresie kształcenia psychologów międzykulturowych – opowiada prof. Paweł Boski. – Zapoznajemy studentów zarówno z literaturą światową, badaniami, jak i ludźmi żyjącymi w środowiskach wielokulturowych w Polsce i poza naszym krajem – dodaje.
Program pięcioletnich studiów magisterskich w SWPS obejmuje pakiet 14 kursów (465 godzin dydaktycznych). – Hitem na pierwszym roku są zajęcia dotyczące kontaktu z odmiennością kulturową, w których udział biorą przebywający dłużej w Polsce obcokrajowcy z krajów muzułmańskich, Dalekiego Wschodu, Indii, Afryki i Ameryki Łacińskiej – opowiada Małgorzata Bryńczak, studentka psychologii międzykulturowej, która właśnie wróciła z rządowego stypendium w Chengdu w Chinach i dodaje: – Ten przedmiot jest według mnie najlepszym punktem wyjścia do studiowania na tym kierunku. Spotkania z tymi ludźmi, możliwość poznania ich historii dotyczących kultury dnia codziennego w ich krajach oraz problemów z jakimi spotykają się w Polsce wskazuje na ogromne zapotrzebowanie na specjalistów z tej dziedziny – uzupełnia.
Studenci psychologii międzykulturowej bardzo aktywnie uczestniczą w wymianie międzynarodowej. Podczas studiów zagranicznych prowadzą badania do prac magisterskich. W Polsce współprowadzą programy adaptacji kulturowej dla studentów międzynarodowych przyjeżdżających do Polski w ramach programu Erasmus.