Najlepszą odpowiedzią na kryzys jest zbudowanie silnego sektora wiedzy opartego na systemie edukacji – powiedział kierownik naukowy Narodowego Programu Foresight “Polska 2020”, prezes Polskiej Akademii Nauk (PAN) prof. Michał Kleiber.
W Warszawie podsumowano wyniki Narodowego Programu Foresight (NPF) “Polska 2020”, którego celem było nakreślenie scenariuszy, umożliwiających przyspieszenie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski i zapewnienie lepszych warunków konkurowania na rynkach międzynarodowych. Według twórców programu “Polska 2020”, m.in. z Polskiej Akademii Nauk, ma on przyczynić się do określenia wizji rozwojowej Polski do 2020 r.
Jak powiedział Kleiber, reforma polskiej edukacji i nauki to kluczowe rozwiązanie, które może spowodować szybki rozwój Polski. “Trzeba zbudować silny sektor wiedzy oparty na systemie edukacji, w tym bardzo istotnej edukacji ustawicznej, na systemie badań naukowych, na sprawnym systemie wdrażania innowacji, a także na ochronie praw intelektualnych” – tłumaczył profesor i zaznaczył, że do przeprowadzenia takich zmian konieczna jest społeczna aprobata.
“Potrzebna jest nam promocja tych idei w społeczeństwie (…) w systemie demokratycznym nawet najświatlejsze myśli polityków bez uzyskania poparcia społecznego na nic się przydają” – mówił Kleiber i podkreślił, że tylko po uzyskaniu społecznego poparcia “można ze spokojem myśleć o przyszłości Polski”.
Według prezesa PAN, w obliczu finansowego kryzysu jednym z najważniejszych zadań przed jakim stoją politycy i naukowcy jest “społeczna kreatywność”. “Trzeba skoncentrować się na budowaniu społecznej kreatywności, czyli na zdolności do radzenia sobie w sytuacjach nieprzewidywalnych, temu właśnie służy sektor wiedzy, w tym edukacja ustawiczna, która, choć ważna, jest niezwykle w Polsce zaniedbana” – mówił.
“Jednym z naczelnych efektów naszego działania jest także stworzenie kultury debaty publicznej” – podkreślił Kleiber. “Trzeba powiedzieć sobie bardzo dobitnie: ta kultura debaty na temat polskiej przyszłości w Polsce jest bardzo słaba” – ocenił prezes PAN.
“Pytamy polityków często o to, co powiedział jego kolega parlamentarzysta złośliwego pod jego adresem, ale nie pytamy naszych decydentów politycznych, co będzie przyszłością Polski, jaka będzie Polska za dziesięć lat, z czego będziemy żyli, jakie będą nasze przewagi konkurencyjne i kogo w związku z tym dzisiaj powinniśmy kształcić” – powiedział profesor i dodał, że refleksja o przyszłości Polski jest ważna niezależnie od kryzysu.
Jak podkreślił, przyszłość “nie zdarzy się jakoś tam, ale (…) jest w rękach Polaków; ona już się zaczęła i zależy wyłącznie od nas”.
W dokumencie podsumowującym NPF “Polska 2020” zapisano, że przy najbardziej optymistycznym scenariuszu pt. “Skok cywilizacyjny” w Polsce po 2019 r. nastąpi “trwała zmiana struktury gospodarki i społeczeństwa, rozwój własnych przemysłów i usług zaawansowanych technologii”. Według tego scenariusza, Polska będzie bezpieczna energetycznie “poprzez trwałą dywersyfikację źródeł energii” i rozwinie się nowoczesna infrastruktura transportowa.
Jednak, jak zastrzegają autorzy, konieczne jest wykorzystanie “kryzysowego impulsu roku 2008 do przyspieszenia reform instytucji publicznych”. Ponadto scenariusz zakłada, że do 2013 r. “polskie elity polityczne wspólnie z aktywnym społeczeństwem sformułują wizję rozwoju kraju, której kluczowym elementem jest nowoczesny sektor nauki i techniki”.
W opinii wicepremiera i ministra gospodarki Waldemara Pawlaka, realizacja optymistycznego scenariusza jest możliwa, “przy pozytywnych uwarunkowaniach zewnętrznych”. “Paradoksalnie jesteśmy dużo lepiej przygotowani do kryzysu niż kraje, w których wszystko było poukładane przez dziesiątki lat, bo myśmy przeszli jednak ostry trening i to na żywo. Nasze innowacje i pomysłowość są tutaj bardzo ważne, a do tego sprawne instytucje publiczne” – mówił.
W skład konsorcjum koordynującego NPF “Polska 2020” weszły: Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN, Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, a także firma Pentor Research International. Prace prowadzone były także we współpracy z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwem Gospodarki.
źródło: PAP – Nauka w Polsce