We Francji opracowano listę kilkunastu tysięcy stanowisk pracy, a następnie sprawdzano, które studia przygotowują absolwentów do wykonywania poszczególnych prac z tej listy. Psychologia znalazła się w ścisłej czołówce. Okazało się, że teoretyczne kompetencje i praktyczne umiejętności przygotowują absolwentów psychologii do pracy na każdym z ponad czterech tysięcy stanowisk.
O tym, czy na rynku pracy jest miejsce dla psychologów i jakie predyspozycje trzeba posiadać, by pracować z tym zawodzie mówi prof. dr hab. Dariusz Doliński, dziekan wrocławskiego wydziału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.
W powszechnej świadomości psycholog kojarzony jest z osobą, która przyjmuje w gabinecie ludzi przeżywających najróżniejsze życiowe problemy. Rozmawia z nimi, przeprowadza testy, doradza, proponuje sesje terapeutyczne. Fakt, że Polska przeżywa ostatnio dramaty dotykające bezpośrednio duże grupy ludzi (tragedia w Smoleńsku, powodzie itp.) sprawia, że telewizja pokazała także psychologów w roli osób, którzy opuszczają swoje gabinety, by pomagać ludziom tam, gdzie zdarzyła się tragedia. W rzeczywistości jednak takie psychoterapeutyczne działania to zaledwie część zawodowej aktywności psychologów, dotycząca w dodatku jedynie tych, którzy postanowili specjalizować się w psychologii klinicznej. Zdecydowana większość absolwentów studiów psychologicznych wykorzystuje natomiast wiedzę zdobytą podczas 5-letniej nauki w zupełnie innych obszarach życia społecznego. Student psychologii uczy się bowiem o najróżniejszych mechanizmach rządzących ludzkim zachowaniem. Dowiaduje się na przykład w jaki sposób człowiek zapamiętuje informacje, na czym koncentruje swą uwagę, dlaczego czasem ma motywację do działania, a w innych sytuacjach nie, czemu niektórzy stawiają sobie ambitne cele, a inni zadawalają się przeciętnością. Uczy się o mechanizmach emocjonalnych, o kształtowaniu się osobowości, o powstrzymywaniu procesów starzenia się, o roli marzeń i fantazji i o wielu, wielu innych rzeczach.
We Francji opracowano listę kilkunastu tysięcy stanowisk pracy, a następnie sprawdzano które studia przygotowują absolwentów do wykonywania poszczególnych prac z tej listy. Psychologia znalazła się w ścisłej czołówce. Okazało się, że teoretyczne kompetencje i praktyczne umiejętności, które posiada psycholog czynią go przygotowanym do pracy na każdym z ponad czterech tysięcy stanowisk! Oczywiście nie sposób przedstawić tu tej listy. Poprzestańmy więc tylko na najbardziej charakterystycznych przykładach. Wiedza z zakresu psychologii różnic indywidualnych i osobowości predysponuje psychologa do pracy w działach Human Resources i agencjach head-huntingowych. Poznanie podczas studiów teorii i badań dotyczących motywacji oraz psychologii zarządzania pozwala psychologowi optymalizować te procesy. Wiedza z zakresu psychologii marketingu pozwala pracować w agencjach reklamowych. Ci z absolwentów, którzy w trakcie studiów koncentrują swoje zainteresowania w obszarze psychologii politycznej często wiążą swoją karierę z doradzaniem partiom politycznym, tworzeniem polityki informacyjnej najróżniejszych urzędów i stanowisk. Absolwenci specjalności związanych z badaniami społecznymi zajmują się analizowaniem ludzkich opinii i preferencji zarówno z perspektywy społecznej (gdy sprawdzają na przykład od jakich czynników zależy stosunek Polaków do innych nacji) jak i rynkowej (gdy przedmiotem ich zainteresowania jest wybór konkretnej pasty do zębów czy rozpuszczalnej kawy).
Co istotne, w psychologii jest miejsce dla wszystkich. Ci, którzy cenią pracę z ludźmi i relacje interpersonalne mogą zajmować się wspomaganiem grup społecznych czy pracą z młodzieżą. Inni, o nieco mniejszym zainteresowaniu tymi sprawami – mogą wybrać pracę badawczą związaną na przykład z analizą funkcjonowania ludzkiego mózgu. Osoby świetne w naukach ścisłych znajdą swoje miejsce na przykład w badaniach ilościowych czy analizach neurobiologicznych. Ci, którzy mówią o sobie „humaniści” – najpewniej będą bardziej skłonni do współczesnego wykorzystywania myśli Fromma, Junga czy Dąbrowskiego.
Właściwie można stwierdzić, że ktoś, kto chce studiować psychologię, a później z sukcesem uprawiać ten zawód potrzebuje tylko jednej cechy. Ciekawości. Ciekawości świata, ludzi, procesów zachodzących pomiędzy jednostkami i grupami społecznymi. Psychologia jest fascynującą nauką pokazującą, że w wielu przypadkach to, co o ludziach wiemy, jest tylko naszą iluzją. Naturalnie psychologia nie jest w stanie dać odpowiedzi na wszystkie pytania związane z naturą człowieka. Jednak samo ich poszukiwanie może być pasjonującą pracą. I to pracą, która jednocześnie jest wielką przyjemnością.
* prof. dr hab. Dariusz Doliński specjalizuje się w psychologii zachowań społecznych (mechanizmy ulegania wobec zewnętrznego nacisku i manipulacji społecznej), w psychologii emocji i motywacji oraz w zagadnieniach genezy stereotypów. Jest autorem około 80 publikacji, m. in. „Przypisywanie moralnej odpowiedzialności”, „Orientacja defensywna”, „Strategie samoutrudniania. Rzucanie kłód pod własne nogi”, „Psychologia wpływu społecznego”. Jest redaktorem naczelnym Polish Psychological Bulletin, recenzentem European Journal of Social Psychology i Journal of Personality and Social Psychology, członkiem Komitetu Nauk Psychologicznych PAN.