Licealna i studencka praca z tekstem to dwa zupełnie różne światy. Wymagania stawiane studentom są o wiele wyższe. Teksty są o wiele bardziej złożone, a ich ilości o wiele większe. Dlatego właśnie postanowiłem pokazać Wam sposoby pracy z tekstem na bardzo konkretnym przykładzie.
Na pierwszym roku bardzo wielu z was spotka się z przedmiotem filozofia. Teksty filozoficzne są dość złożone i trudne w interpretacji, dlatego postanowiłem zaczerpnąć tekst do tego ćwiczenia ze świętego Augustyna.
“Czymże więc jest czas? Jeśli nikt mnie o to nie pyta, wiem. Jeśli pytającemu usiłuję wytłumaczyć, nie wiem. Z przekonaniem jednak mówię, że wiem, iż gdyby nic nie przemijało, nie byłoby czasu przeszłego. Gdyby nic nie przychodziło nowego, nie byłoby czasu przyszłego. Gdyby niczego nie było, nie byłoby teraźniejszości. Owe dwie dziedziny czasu – przeszłość i przyszłość – w jakiż sposób istnieją, skoro przeszłości już nie ma, a przyszłości jeszcze nie ma? Teraźniejszość zaś, gdyby zawsze była teraźniejszością i nie odchodziła w przeszłość, już nie czasem byłaby, ale wiecznością. Jeśli więc teraźniejszość jest czasem tylko dlatego, że odchodzi w przeszłość, to jakże i o niej możemy mówić, że jest, skoro jest tylko dzięki temu, że jej nie będzie? Nie możemy więc właściwie mówić, że czas jest, jeśli nie dodajemy, iż zmierza on do tego, że go nie będzie.”
Wyznania, Księga XI, 14.
To świetny fragment, by nauczyć się pracy z tekstem. Zacznijmy po kolei według schematu, który mam nadzieję będziecie realizować przy wszystkich tekstach, których przyjdzie wam się uczyć.
Dziel i rządź
Na początku trzeba dość pokornie przyznać, że tekst w całości – w jednym fragmencie jest dość słabo zrozumiały. Dlatego będziemy go dzielili na mniejsze części. To samo dotyczy wszystkich tekstów, które będziecie musieli przyswoić. Tak naprawdę tekst trzeba podzielić na mniejsze części i wyodrębnić w nim jednostki znaczeniowe i logiczne, po to aby go dobrze zrozumieć. Najpierw musisz podzielić tekst na drobne fragmenty. W momencie, kiedy tekst staje się gęsty i skomplikowany, należy po prostu sporządzić mapę myśli lub wyrysować go w jakimś prostym schematcie, który da się ująć i dobrze zapamiętać. Później musisz analizować po kolei wszystkie fragmenty tekstu, tak aby w Twoim umyśle złożył on się w logiczną i spójną całość. Dopiero wtedy możesz zacząć pracować nad pamięciowym przyswojeniem tekstu.
Podsumowanie
W innym fragmencie swojego wielkiego dzieła “Wyznania” Augustyn pyta, czy najpierw się kocha, czy najpierw się poznaje. To pytanie chciałbym trochę zmodyfikować: czy najpierw się zapamiętuje, czy najpierw się rozumie. Podpowiedziałem wam dzisiaj wykorzystanie tylko jednej możliwości, może warto spróbować też tej drugiej? Zachęcam też do lektury innych tekstów Akademii Belfra o… czytaniu!
Zobacz film, aby przekonać się, jak wygląda praca z tekstem w praktyce!